“tasdiqlayman” Tabiiy fanlar fakulteti dekani

Xolisterin miqdorini kamaytiradi. 

Xolisterin…  Oddiy  aytilgan  bu  so’zni  esga  olingda  odamlarda  qo’rquv 

paydo bo’ladi (seskantiradi). Agar ko’pchilik bu tufayli yurak kasalliklari, miokard 

infakti  va    ateroskliroxga  chalinadilar!  Bundan  ko’pchilik  inson  uchun  zararli, 

degan  hulosaga  kelishadi.  Biroq,  u  miya  va  nerv  to’qimalari  ,jinsiy  gormonlar, 

hujayra  pardalari  va  hokozolar  hosil  bo’lishida  beqiyos  va  muhim  modda 

hisoblanadi. Bundan tashqari yog’larni hazm bo’lishi  va o’zlashtirilishida g’oyat 

zarur  o’t  kislotasi  ham  xolisterindan  hosil  bo’ladi.  Ammo,  organizmda  xolisterin 

miqdori ortsa u qon tomir devorlariga cho’kib, qon aylanishini yomonlashtiradi va 

aterosklerozni  keltirib  chiqaradi.  “Xitozan”  xolisterinni  tartibga  soladi    va  uni 

me’yorida ushlaydi. Bu quyidagi mexanzimda amalgam oshadi: 

1.

 

Xolisterinni organizmga so’rilishiga to’sqinlik qiladi. 

Xolisterin  ovqat  bilan  organizmga  kirib,  fermintlar  ta’sirida  xolisterin 

efirlarga  aylanadi    va  ichaklarda  o’zlashtiriladi.  Ammo  fermintlar  ta’siri  uchun 

malum shartlar zarur – xolisterin atrofida o’t kislotasi bo’lishi  zarur. “Xitozan” esa 

o’t kislotasi bilan birikib, uni organizmdan chiqarib yuboradi. Bu holda xolisterin 

atrofida yitarli miqdorda o’t kislotasi  to’plana olmaydi  va xolisterin ichakda oson 

o’zlashtiriladigan xolisterin efiriga aylana olmaydi. 

2.

 

Yog’larni o’zlashtirshga to’sqinlik qiladi. 

“Xitozan”  musbat  ionlar  guruhidan  iborat  bo’lib,  organizmda  yog’ 

tomchilari  atrofida  to’planib,  manfiy  zaryadlanadi    va  xolisterinni  o’zlashtirilishi 

uchun  to’sqinlik  qiladi.    “Xitozan”  qabul  qilinganda  yog’larning  o’zalshtirish 

koeffisenti  juda  kamayadi.    Yog’lar  organizmda  nafaqat  xolisterinda,  qonda  va 

protein  zararlarida  ham  bo’ladi.  Bunda  yog’  miqdori  kamayganda,  qonda  ham 

xolisterin miqdori kamayadi. 

---

32 

 

3.

 

Xolisterinni o’zgarishiga imkon beradi . 

O’t  kislota  -  hazm  suyuqligini  muhim  komponenti  bo’lib  ,  u  xolisteridan 

hosil  bo’ladi.  O’t  pufagi  malum  miqdorda  o’t  kislotasini  saqlaydi.  Oddatda,  o’t 

kislotasi hazm jarayonida  qatnashgandan so’ng  to’g’ri ichakda o’zlashtirilib, yana 

o’t pufagiga qaytadi.  “Xitozan” qo’llanilganda o’t kislotasi  o’t pufagida ma’lum 

darajada  saqlanib,  jigarda  xolisteringa  aylanmasligi  uchun  o’t  kislotasi  bilan 

birikib, organizmdan chiqariladi. Bu holda qondagi xolisterin miqdori o’z–o’zidan 

kamayadi.