Tasdiqlayman’’ Oltiariq sanoat texnikumi direktori ­­­­­­­­ ­­­­­­­­­­­­­ U. Jomiyev

Tugun potensiallari (kuchlanishlar) usuli. Agar ixtiyoriy murakkab elektr zanjirdagi tugunlardan bittasini ajratib olib, uning potensiali nolga tenglashtirilsa (_m+1₀0) u holda qolgan barcha tugunlarning potensiallari ana shu tugunga nisbatan aniqlanadi:

₁₀₁-₀₁; ₂₀₂-₀₂ …. _mo_m-₀_m;

4. 
   Ustlash (superpozitsiya) usuli–bu usuldan asosan chiziqli elektr zanjirlarini hisoblashda foydalaniladi. Bu usulga asosan sxemada birdan ortiq EYUK manbalari bo‘lsa, elektr zanjiri har bir eyuk manbaining ta’siridan hosil bo‘lgan xususiy toklar uchun alohida hisoblanadi. Har bir bosqichda sxemada bitta EYUK manbai qoldirilib, qolgan barcha manbalar vaqtincha nolga teng deb faraz qilinadi va barcha tarmoqlarda shu EYUK ta’siridan oqayotgan toklar topiladi. Zanjirda nechta EYUK manbai bo‘lsa, hisoblash ishlari shuncha marta bajariladi.
   

m

Tarmoqdan oqib o‘tayotgan toklarning xaqiqiy qiymatlari ayrim manbalar ta’sirida hosil bo‘lgan xususiy toklarning algebraik yig‘indisiga teng:
I_k _ I  n
n 1
Tarmoqlardagi xususiy toklarning yo‘nalishlari o‘zaro mos bo‘lsa, xaqiqiy tok musbat, qarama-qarshi bo‘lsa manfiy hisoblanadi. SHuning uchun tarmoqlardagi toklarning xaqiqiy yo‘nalishlarining sxemadagi barcha manbalarning toklari (uning qiymati va yo‘nalishi) aniqlangandan so‘ng ko‘rsatish ma’qul.

5. 
   Ekvivalent generator (manba) usuli–murakkab elektr zanjirining ixtiyoriy bitta tarmog‘idagi tokning qiymatini aniqlash kerak bo‘lganda ekvivalent generator usulidan foydalanish qulay.
   

6-Rasm. Murakkab elektr zanjir sxemasi.

Berilgan sxemani soddalashtirgandan so‘ng:

R₁₁R₁R₇R₈; R₃₃R₃R₆
Tarmoqlar soni uchta bo‘lgani uchun tenglamalar soni ham uchta bo‘lishi kerak:
I₁I₂-I₃0 R₁₁I₁-R₂I₂E₁-E₂
R₂I₂R₃₃I₃E₂E₃
Musbat ishoralar toklarning haqiqiy yo‘nalishlari to‘g‘ri belgilanganligini, manfiylari esa toklarning yo‘nalishi teskari belgilanganligidan darak beradi.