Tasdiqlayman“ O`ibdm sh. Arziqulov „ “ 2015 yil Nazariy dars rejasi №1

Ta’lim metodlari: Muzyorar,davra suhbati,aqliy hujum, munozara,muhokama.

Baholash metodlari: 5 balli tizimda

Axborot manbalari va texnik vositalar: Kompyuter,proyektor,printer,skaner,flehska va boshqalar.

Dars turi: Yangi bilimlarni o’zlashtirish.

Darsga ajratilgan vaqt miqdori: 80 minut

Uyga vazifa: Kelgusi mashg’ulotga tayyorgarlik ko’rish uchun topshiriqlar va foydalaniladigan adabiyotlar ro’yxati beriladi.

O’qituvchi:______________ Karjavova Z.N__

(imzo) (familiyasi,ismi,sharifi)

Nazariy dars texnologik xaritasi.

T/r	Mashg’ulot bosqichlari	Ajra- tilgan vaqt	Mashg’ulot mazmuni	Ta’lim metod	Ta’lim vositalari
1.	Тashkiliy qism	5 min	a) O’quvchilar bilan salomlashish. O’quv xonasining darsga tayyorligini tekshirish: O’quvchilar davomatini navbatchi o’quvchidan so’rab aniqlash: Guruh jurnaliga yangi mavzuni yozish	Savol-javob	Jurnal
2.	Kirish qismi (Motivasiya)	10 min	O’quvchilar Internetda yangi mavzuga oid topib kelgan ma’lumotlarini ko’tsatadilar.	Muzyoror,	Kompyuter,proektor, tarqatma kartochkalar
3.	Yangi mavzuning bayoni	35 min	O’quvchilarga Axborotni texnik tizimli himoya qilish haqida tushunchalar beriladi va misollar keltiriladi.	Ma’ruza, aqliy hujum	Kompyuter, proyektor, proyektor ekrani,doska
4.	Mutahkamlash (Qo’llash)	20 min	O’qituvchi va o’quvchilar birgalikda yangi mavzu bo’yicha savol-javoblar olib borish.	Munozara	flipchad doska
5.	Yakiniy qism	10 min	O’qituvchi o’quvchilarni baholaydi va mavzuni umumlashtiradi. Uyga topshiriq. Internetdan ma’lumot toplash	Muhokama	Jurnal

O’qituvchi:______________ Karjavova Z.N__

(imzo) (familiyasi,ismi,sharifi)

“Tasdiqlayman“

O`IBDM________Sh. Arziqulov

„____“___________2015 yil

Amaliy dars rejasi № 6

Guruhlar	9-1-13 A
Dars o’tiladigan sana

O’quv fanining nomi: Axborot xavfsizligi

Mavzu nomi: Axborotni himoya qilishning dasturiy vositalari.

Darsning maqsadilari:

A) Axborotni himoya qilishning dasturiy vositalari haqida tushuncha berish;

B) O’quvchilarning kasbiy va vatanparvarlik qobiliyatlarini o’stirish;

C) Antivirus dasturlar bilan ishlash orqali mavzuni mustahkamlash.

Darsdan kutilayotgan natijalar—mavzuni o’zlashtirgandan so’ng o’quvchilar quyidagi bilim va ko’nikma ega bo’ladilar :

__O’quvchilar Axborotni himoya qilishning dasturiy vositalari haqida bilimga ega bo’ladilar;

__ Antivirus dasturlar bilan ishlaydilar.

Ta’lim metodlari: Aqliy hujum, munozara,muhokama,savol-javob,,guruhlarda ishlash..

Baholash metodlari: 5 balli tizimda

Axborot manbalari va texnik vositalar: Kompyuter,proyektor,proyektor ekrani,slayd va boshqalar.

Dars turi: Yangi bilimlarni o’zlashtirish.

Darsga ajratilgan vaqt miqdori: 80 minut

Uyga vazifa: Kelgusi mashg’ulotga tayyorgarlik ko’rish uchun topshiriqlar va foydalaniladigan adabiyotlar ro’yxati beriladi.

O’qituvchi:______________ Karjavova Z.N__

(imzo) (familiyasi,ismi,sharifi)

Amaliy dars texnologik xaritasi.

T/r	Mashg’ulot bosqichlari	Ajra- tilgan vaqt	Mashg’ulot mazmuni	Ta’lim metod	Ta’lim vositalari
1.	Тashkiliy qism	5 min	a) O’quvchilar bilan salomlashish. O’quv xonasining darsga tayyorligini tekshirish: O’quvchilar davomatini navbatchi o’quvchidan so’rab aniqlash: Guruh jurnaliga yangi mavzuni yozish	Muhokama	Jurnal
2.	Kirish qismi (Motivasiya)	10 min	Uyga berilgan vazifalar so’raladi. Tayyorlanib kelgan o’quvchilar rag’batlantiriladi	Savol-javob	Kompyuter,proektor
3.	Yangi mavzuning bayoni	40 min	O’quvchilarga axborotni himoya qilishning dasturiy vositalari haqida tushunchalar beriladi va misollar keltiriladi.	Aqliy hujum, munozara	Kompyuter, proyektor, proyektor ekrani,doska,slayd
4.	Mutahkamlash (Qo’llash)	20 min	Antivirus dasturlar bilan ishlash orqali mavzuni mustahkamlash .	Guruhlarda ishlash	Kompyuter, antivirus dasturlar
5.	Yakiniy qism	5 min	O’qituvchi o’quvchilarni baholaydi va mavzuni umumlashtiradi. Uyga topshiriq. Dasturni bazasini yangilash	Muhokama	Jurnal

O’qituvchi:______________ Karjavova Z.N__

(imzo) (familiyasi,ismi,sharifi)

Мавзу баёни.

Режа:

1. Вирус ва унинг турлари;

2. Компьютер вирусларидан ахборотларга рухсатсиз кириш ва улардан фойдаланишни ташкил этиш;

3. Антивирус дастурлари;

4. Вирусларга қарши чора-тадбирлар.

Вирус ва унинг турлари

Ҳозирги кунда компьютер вируслари ғаразли мақсадларда ишлатилувчи турли хил дастурларни олиб келиб татбиқ этишда энг самарали воситалардан бири ҳисобланади. Компьютер вирусларини дастурли вируслар деб аташ тугрироқ бўлади.

Дастурли вирус деб автоном равишда ишлаш, бошқа дастур таркибига ўз – ўзидан қушилувчи, ишга кодир ва компьютер тармоқлари ва алоҳида компьютерларда уз – узидан таркалиш хусусиятига эга булган дастурга айтилади.

В ируслар билан зарарланган дастурлар вирус ташувчи ёки зарарланган дастурлар дейилади.

Зарарланган диск – бу ишга тушириш секторида вирус дастур жойлашиб олган дискдир.

Хозирги пайтда компьютерлар учун купгина нокулайликлар тугдираётган хар хил турлардаги компьютер вируслари кенг таркалган. Шунинг учун хам улардан сакланиш усулларини ишлаб чикиш мухим масалалардан бири хисобланади. Хозирги вактда 65000 дан куп булган вирус дастурлари борлиги аникланган. Бу вирусларнинг катта гурухини компъютернинг иш бажариш тартибини бузмайдиган, яъни «таъсирчан булмаган» вируслар гурухи ташкил этадиди.

Вирусларнинг бошка гурухигa компьютернинг иш тартибини бузувчи вируслар киради. Бу вирусларни куйидаги турларга булиш мумкин: хавфсиз вируслар (файллар таркибини бузмайдиган), хавфли вируслар (файллар таркибини бузувчи) хамда жуда хавфли вируслар (компьютер курилмаларини бузувчи ва опера­тор соглигига таъсир этувчи). Бу каби вируслар одатда профессионал дастурчилар томонидан тузилади.

Компьютер вируси – бу махсус ёзилган дастур булиб, бошка дастурлар таркибига ёзилади, яъни зарарлайди ва компьютерларда узининг гаразли максадларини амалга оширади.

Компьютер вируси оркали зарарланиш окибатида компьютерларда куйидаги узгаришлар пайдо булади:

• айрим дастурлар ишламайди ёки хато ишлай бошлайди;

• бажарилувчи файлнинг хажми ва унинг яратилган вакти узгаради;

• экранда англаб булмайдиган белгилар, турли хил тасвир ва товушлар пайдо булади;

• компьютернинг ишлаши секинлашади ва тезкор хотирадаги буш жой хажми камаяди;

• диск ёки дискдаги бир неча файллар зарарланади (баъзи холларда диск ва файлларни тиклаб булмайди):

• винчестер оркали компьютернинг ишга тушиши йуколади.

Вируслар асосан дискларнинг юкланувчи секторларини ва ехе, сом, sys ва bat кенгайтмали файлларни зарарлайди. Хозирги кунда булар каторига офис дастурлари яратадиган файларни хам киритиш мумкин. Оддий матнли файлларни зарарлайдиган вируслар камдан – кам учрайди.

Хозирги пайтда хазил шаклидаги вируслардан тортиб то компьютер курилмаларини ишдан чикарувчи вирусларнинг турлари мавжуд.

Масалан. Win 95.CIH вируси доимий саклаш курилмаси (Flash BIOS) микросхемасини бузади. Афсуски, бу каби вирусларни йук килиш учун, факат улар уз гаразли ишини бажариб булгандан сунггина, карши чоралар ишлаб чикилади. Win 95.CIH вирусига карши чораларни куриш имконияти Dr.Web дастурида мав­жуд.

Компьютер вирусларидан ахборотларга рухсатсиз кириш ва улардан фойдаланишни ташкил этиш

Шуни айтиб утиш лозимки, хозирги пайтда хар-хил турдаги ахборот ва дастурларни угирлаб олиш ниятида компьютер вирусларидан фойдаланиш энг самарали усуллардан бири хисобланади.

Дастурли вируслар компьютер тизимларининг хавфсизлигига тахдид солишнинг энг самарали воситаларидан биридир. Шунинг учун хам дастурли вируслар­нинг имкониятларини тахлил килиш масаласи хамда бу вирусларга карши курашиш хозирги пайтнинг долзарб масалаларидан бири булиб колди.

Вируслардан ташкари файллар таркибини бузувчи троян дастурлари мавжуд. Вирус купинча компьютерга сездирмасдан киради. Фойдаланувчининт узи троян дастурини фойдали дастур сифатида дискка ёзади. Маълум бир вакт утгандан кейин бузгунчи дастур уз таъсирини курсатади.

Антивирус дастурлари

Ҳозирги вақтда вирусларни йўқотиш учун кўпгина усуллар ишлаб чиқилган ва бу усуллар билан ишлайдиган дастурларни антивируслар деб аташади. Антивирусларни, кулланиш усулига кўра, қуйидагиларга ажратишимиз мумкин: детекторлар, фаглар, вакциналар, прививкалар, ревизорлар, мониторлар.

Детекторлар — вируснинг сигнатураси (вирусга тааллуқли байтлар кетма-кетлиги) бўйича тезкор хотира ва файлларни кўриш натижасида маълум вирусларни топади ва хабар беради. Янги вирусларни аниқлаб олмаслиги детекторларнинг камчилиги хисобланади.

Фаглар — ёки докторлар, детекторларга хос бўлган ишни бажарган ҳолда зарарланган файлдан вирусларни чиқариб ташлайди ва файлни олдинги холатига кайтаради.

Вакциналар — юқоридагилардан фарқли равишда ҳимояланаётган дастурга урнатилади. Натижада дастур зарарланган деб ҳисобланиб, вирус томонидан ўзгартирилмайди. Фақатгина маълум вирусларга нисбатан вакцина қилиниши унинг камчилиги ҳисобланади. Шу боис хам, ушбу антивирус дастурлари кенг тарқалмаган.

Прививка — файлларда худди вирус зарарлагандек из қолдиради. Бунинг натижасида вируслар «прививка қилинган» файлга ёпишмайди.

Фильтрлар — қуриқловчи дастурлар куринишида бўлиб, резидент ҳолатда ишлаб туради ва вирусларга хос жараёнлар бажарилганда, бу ҳақда фойдаланувчига хабар беради.

Ревизорлар — энг ишончли ҳимояловчи восита бўлиб, дискнинг биринчи ҳолатини хотирасида сақлаб, ундаги кейинги ўзгаришларни доимий равишда назорат қилиб боради.

Детектор дастурлар компьютер хотирасидан, файллардан вирусларни қидиради ва аниқланган вируслар хақида хабар беради.

Доктор дастурлари нафақат вирус билан касалланган файлларни топади, балки уларни даволаб, дастлабки ҳолатига қайтаради. Бундай дастурларга Aidstest, Doctor Web дастурларини мисол килиб келтириш мумкин. Янги вирусларнинг тўхтовсиз пайдо бўлиб туришини ҳисобга олиб, доктор дастурларини ҳам янги версиялари билан алмаштириб туриш лозим.

Фильтр дастурлар компьютер ишлаш жараёнида вирусларга хос бўлган шубҳали ҳаракатларни топиш учун ишлатилади.

Бу харакатлар куйидагича бўлиши мумкин:

• файллар атрибутларининг ўзгариши;

• дискларга доимий манзилларда маълумотларни ёзиш;

• дискнинг ишга юкловчи секторларига маълумотларни ёзиб юбориш.

Текширувчи (ревизор) дастурлари вирусдан химояланишнинг энг ишончли воситаси бўлиб, компьютер зарарланмаган ҳолатидаги дастурлар, каталоглар ва дискнинг тизим майдони ҳолатини хотирада саклаб, доимий равишда ёки фойдаланувчи ихтиёри билан компьютернинг жорий ва бошлангач ҳолатларини бир-бири билан солиштиради. Бунга АDINF дастурини мисол қилиб келтириш мумкин.

Вирусларга қарши чора-тадбирлар

Компьютерни вируслар билан зарарланишидан саклаш ва ахборотларни ишончли сақлаш учун қуйидаги қоидаларга амал қилиш лозим:

- компьютерни замонавий антивирус дастурлар билан таъминлаш;

- дискеталарни ишлатишдан олдин ҳар доим вирусга қарши текшириш;

- қимматли ахборотларнинг нусхасини ҳар доим архив файл кўринишида сақлаш.

Компьютер вирусларига карши курашнинг қуйидаги турлари мавжуд:

- вируслар компьютерга кириб бузган файлларни ўз ҳолига қайтарувчи дастурларнинг мавжудлиги;

- компьютерга пароль билан кириш, диск юритувчиларнинг ёпиқ туриши;

- дискларни ёзишдан химоялаш;

- лицензион дастурий таъминотлардан фойдаланиш ва ўғирланган дастурларни қўлламаслик;

- компьютерга кириталаётган дастурларнинг вирусларнинг мавжудлигини текшириш;

- антивирус дастурларидан кенг фойдаланиш;

- даврий равишда компьютерларни антивирус дастурлари ёрдамида вирусларга қарши текшириш.

Антивирус дастурларидан DrWeb, Adinf, AVP, ВоotCHK ва Norton Antivirus, Каspersky Security кабилар кенг фойлаланилади.

Мавзуни мустахкамдаш: NOT32 дастури билан ишлаш.

Uyga topshiriq. Dasturni bazasini yangilash

“Tasdiqlayman“

O`IBDM________Sh. Arziqulov

„____“___________2015 yil

Nazariy dars rejasi № 6

Guruhlar	9-1-13 A
Dars o’tiladigan sana

O’quv fanining nomi: Axborot xavfsizligi

Mavzu nomi: Axborotni nazariy himoya qilish metadalogiyasi.

Darsning maqsadilari:

A) Axborotni nazariy himoya qilish metadalogiyasi haqida tushuncha berish;

B) O’quvchilarning mantiqiy fikrlash qobiliyatlarini o’stirish;

C) Mavzu haqidagi tushunchalarini mustahkamlash.

Darsdan kutilayotgan natijalar—mavzuni o’zlashtirgandan so’ng o’quvchilar quyidagi bilim va ko’nikma ega bo’ladilar :

__O’quvchilar Axborotni nazariy himoya qilish metadalogiyasi haqida bilimga ega bo’ladilar;

__ Axborotni nazariy himoya qilish metadalogiyasi haqidagi tushunchlarini amalda qo’llay oladilar;

Ta’lim metodlari: Ma’ruza ,davra suhbati,aqliy hujum, munozara,muhokama.

Baholash metodlari: 5 balli tizimda

Axborot manbalari va texnik vositalar: Kompyuter,proyektor,printer,skaner,flehska va boshqalar.

Dars turi: Yangi bilimlarni o’zlashtirish.

Darsga ajratilgan vaqt miqdori: 80 minut

Uyga vazifa: Kelgusi mashg’ulotga tayyorgarlik ko’rish uchun topshiriqlar va foydalaniladigan adabiyotlar ro’yxati beriladi.

O’qituvchi:______________ Karjavova Z.N__

(imzo) (familiyasi,ismi,sharifi)

Nazariy dars texnologik xaritasi.

T/r	Mashg’ulot bosqichlari	Ajra- tilgan vaqt	Mashg’ulot mazmuni	Ta’lim metod	Ta’lim vositalari
1.	Тashkiliy qism	5 min	a) O’quvchilar bilan salomlashish. O’quv xonasining darsga tayyorligini tekshirish: O’quvchilar davomatini navbatchi o’quvchidan so’rab aniqlash: Guruh jurnaliga yangi mavzuni yozish	Savol-javob	Jurnal
2.	Kirish qismi (Motivasiya)	10 min	O’quvchilar Internetda yangi mavzuga oid topib kelgan ma’lumotlarini ko’tsatadilar.	Muzyoror,	Kompyuter,proektor, tarqatma kartochkalar
3.	Yangi mavzuning bayoni	35 min	O’quvchilarga Axborotni nazariy himoya qilish metadalogiyasi haqida tushunchalar beriladi va misollar keltiriladi.	Ma’ruza, aqliy hujum	Kompyuter, proyektor, proyektor ekrani,doska
4.	Mutahkamlash (Qo’llash)	20 min	O’qituvchi va o’quvchilar birgalikda yangi mavzu bo’yicha savol-javoblar olib borish.	Munozara	flipchad doska
5.	Yakiniy qism	10 min	O’qituvchi o’quvchilarni baholaydi va mavzuni umumlashtiradi. Uyga topshiriq. Mavzuni o’zlashtirish va mavzuga oid qo’shimcha ma’lumotlar toppish.	Muhokama	Jurnal

O’qituvchi:______________ Karjavova Z.N__

(imzo) (familiyasi,ismi,sharifi)

Mavzu bayoni

Urushlar doimo bo`lgan. Vaqt o`tishi bilan urushni olib borish butun bir fanga aylandi. Har qanday fandagidek urushda o`zining tarixi, o`zining qoidasi, mashhur namoyondalari, o`zining metodologiyasi paydo bo`ldi. Zamonaviy axborot urushi g’oyasi juda ildamlab ketdi. endi uning makoni - butun er shari. Urush lokal qaroqchi hujumidan bir necha davlatlarga jiddiy xavf tug’diruvchi global muammoga aylandi.

Turli mamlakatlarning harbiy doktrinalarida elektron qurol rivoji rejalari va maxsus vazifalarga mo`ljallangan dasturiy ta`minot to`g’risida eslatishlar ko`zga tashlanmoqda. Turli razvedka manbalaridan kelayotgan axborotning tahlili natijasida xulosa qilish mumkinki, ba`zi bir davlatlarning rahbarlari hujumkor kiber-dasturlarni yaratishni moliyalamoqdalar. Axborot urushiga oddiy vositalar yordamida harbiy xarakatlar samara bermaydigan hollarga nisbatan strategik al’ternativa sifatida qaralmoqda.

Harbiylar tomonidan kiritilgan axborot urushi atamasi real, qirg’inli va emiruvchi harbiy harakatlar bilan bog’liq shafqatsiz va xavfli faoliyatni anglatadi.Ma`lumotlarni uzatish tarmoqlarining kelajak janglari maydoniga aylanishi esa allaqachon e`tirof etilgan. Har qanday urush, shu jumladan axborot urushi ham zamonaviy qurol yordamida olib boriladi. Axborot yordamida urush olib boruvchilar e`lon qilinmagan va ko`pincha dunyoga ko`rinmaydigan qurollar yordamida urushlarni olib borishi mumkin (olib borilmoqda ham). Bu qurolning ta`sir ob`ektlari – jamiyat, davlat va davlatning iqtisodiy, siyosiy, ijtimoiy va h-zo sohalaridir. Axborot quroli hujumda va mudofaada ‘elektron tezlik’ bilan ishlatilishi mumkin. Axborot quroli deganda axborot massivlarini yo`qotish, buzish yoki o`g’irlash vositalari, himoyalash tizimini yo`qotish, qonuniy foydalanuvchilar faoliyatini chegaralash asbob-uskunalar va butun kompyuter tizimi ishlashi tartibini buzish vositalari tushuniladi. Bu qurol ilg’or texnologiyalarga asoslangan bo`lib, har bir yaratilgan yangi texnologiyalardan unumli foydalanishga asoslangandir. Axborot quroli qo`llanishining strategiyasi hujumkor xarakterga ega. Shu sababli bunday quroldan va axborot terrorizmidan himoyalanish muammosi hozirda kunda dunyo miqyosida birinchi o`ringa chiqqan.

Hozirda hujumkor axborot quroli sifatida quyidagilarni ko`rsatish mumkin:

• 
  kompyuter viruslari - ko`payish, dasturlarda o`rnashish, ma`lumotlarni uzatish tarmoqlari bo`yicha uzatilish, boshqarish tizimlarni ishdan chiqarish va shunga o`xshash qobiliyatlarga ega;
  
• 
  mantiqiy bombalar - signal bo`yicha yoki o`rnatilgan vaqtda harakatga keltirish maqsadida harbiy yoki fuqaro infratuzilmalariga o`rnatiluvchi dasturiy mahsulot tarkibidagi ulangan qurilmalar;
  
• 
  telekommunikatsiya tarmoqlarida axborot almashinuvini bostirish vositalari, davlat va harbiy boshqaruv kanallarida axborotni soxtalashtirish;
  
• 
  ob`ekt dasturiy ta`minotiga ayg’oqchilar tomonidan atayin kiritiluvchi turli xil xatoliklar;
  
• 
  testli dasturlarni betaraflashtirish vositalari;
  

Universallik, maxfiylik, amalga oshirilishining har xilligi, ta`sirining keskinligi, qo`llanilishining vaqti va joyini tanlash imkoniyati axborot qurolini haddan tashqari xavfli qiladi. Bu qurolni, masalan, intellektual mulkni himoyalash vositasiga o`xshatib niqoblash mumkin. Undan tashqari, u hatto urush e`lon qilmasdan hujum harakatlarini avtonom tarzda olib borish imkonini beradi. Zamonaviy jamiyatda axborot qurolini ishlatish harbiy strategiyasi fuqaro sektori bilan uzviy bog’langan.

Axborot qurolining ta`siri shakli va usullarining paydo bo`lishi va qo`llanishi xususiyatlarining turli-tumanliligi undan himoyalanishning murakkab masalalarini vujudga keltirdi.

Hozirgi kunda kriptografik uslublarning axborotlar muhofazasi masalalarida qo`llanishi beqiyosdir. Haqiqatan ham, bir tomondan kompyuter tizimlarining internet tarmoqlari bilan bog’liq ravishda katta hajmdagi davlat va harbiy ahamiyatga ega bo`lgan axborotlarni hamda shu kabi iqtisodiy, shaxsiy va boshqa turdagi axborotlarni tez va sifatli uzatish va qabul qilishdagi roli ortib bormoqda. Ikkinchi tomondan esa bunday axborotlarning keng ma`nodagi muhofazasini ta`minlash masalalari muhimlashib bormoqda. Shu sababli axborotlarni himoyalash bo`yicha kriptografiya uzil-kesil asosiy fan sifatida shakllandi. Unda mavjud bo`lgan usullar takomillashtirildi va yangi – yangi usullar kashf qilindi. Bundan tashqari axborotlar xavfsizligini ta`minlash uchun xizmat qilgan muhim usullar o`rganila boshlandi. Kriptografiyada axborotlarni himoyalash uchun juda ko`plab uslublar qo`llanilgan.

Uyga vazifa : Mavzuni o’zlashtirish va mavzuga oid qo’shimcha ma’lumotlar toppish.

“Tasdiqlayman“

O`IBDM________Sh. Arziqulov

„____“___________2015 yil

Amaliy dars rejasi № 7

Guruhlar	9-1-13 A
Dars o’tiladigan sana

O’quv fanining nomi: Axborot xavfsizligi

Mavzu nomi: Shaxsiy ma’lumotlarni tarqalishini oldini olish.

Darsning maqsadilari:

A) Shaxsiy ma’lumotlarni tarqalishini oldini olish haqida tushuncha berish;

B) O’quvchilarning kasbiy va vatanparvarlik qobiliyatlarini o’stirish;

C) Shaxsiy ma’lumotlarni tarqalishini oldini olish amaliy ish bajarish orqali mustahkamlash.

Darsdan kutilayotgan natijalar—mavzuni o’zlashtirgandan so’ng o’quvchilar quyidagi bilim va ko’nikma ega bo’ladilar :

__O’quvchilar shaxsiy ma’lumotlarni tarqalishini oldini olish haqida bilimga ega bo’ladilar;

__ Shaxsiy ma’lumotlarni tarqalishini oldini olish ushun dasturlar bilan ishlaydilar.

Ta’lim metodlari: Aqliy hujum, munozara,muhokama,savol-javob,,guruhlarda ishlash..

Baholash metodlari: 5 balli tizimda

Axborot manbalari va texnik vositalar: Kompyuter,proyektor,proyektor ekrani,slayd va boshqalar.

Dars turi: Yangi bilimlarni o’zlashtirish.

Darsga ajratilgan vaqt miqdori: 80 minut

Uyga vazifa: Kelgusi mashg’ulotga tayyorgarlik ko’rish uchun topshiriqlar va foydalaniladigan adabiyotlar ro’yxati beriladi.

O’qituvchi:______________ Karjavova Z.N__

(imzo) (familiyasi,ismi,sharifi)

Amaliy dars texnologik xaritasi.

T/r	Mashg’ulot bosqichlari	Ajra- tilgan vaqt	Mashg’ulot mazmuni	Ta’lim metod	Ta’lim vositalari
1.	Тashkiliy qism	5 min	a) O’quvchilar bilan salomlashish. O’quv xonasining darsga tayyorligini tekshirish: O’quvchilar davomatini navbatchi o’quvchidan so’rab aniqlash: Guruh jurnaliga yangi mavzuni yozish	Muhokama	Jurnal
2.	Kirish qismi (Motivasiya)	10 min	Uyga berilgan vazifalar so’raladi. Tayyorlanib kelgan o’quvchilar rag’batlantiriladi	Savol-javob	Kompyuter,proektor
3.	Yangi mavzuning bayoni	40 min	O’quvchilarga Shaxsiy ma’lumot larni tarqalishini oldini olish haqida tushunchalar beriladi va misollar keltiriladi.	Aqliy hujum, munozara	Kompyuter, proyektor, proyektor ekrani,doska,slayd
4.	Mutahkamlash (Qo’llash)	20 min	Amaliy ish bajaradilar .	Guruhlarda ishlash	Kompyuter, dasturlar
5.	Yakiniy qism	5 min	O’qituvchi o’quvchilarni baholaydi va mavzuni umumlashtiradi. Uyga topshiriq. Tarqatma tayyorlash	Muhokama	Jurnal

O’qituvchi:______________ Karjavova Z.N__

(imzo) (familiyasi,ismi,sharifi)

Мавзу баёни.

Savollar:

1. 
   Nechanchi yilda kimning raxbarligida 1 marta kiptografiya bo’yicha patent berildi.
   
2. 
   Elektron raqamli imzo va O’z Res da axborotni kiptografik ximoyasi to’g’risidagi qarorlar nechanchi yilda qabul qilingan.
   
3. 
   Hozirgi zamon kiptografiyada qo’llaniluvchi vositalar va usullar.
   
4. 
   Axborotni himoya qilishning dasturiy vositalari.
   
5. 
   Axborotni himoya qilishning apparat vositalari.