«Tasdiqlayman» Mehnat ta’limi kafedrasi mudiri

To’g’ri  burchakli  rez’balar.

  Rez’ba  profili  kvadrat  bo’ladi.  Profil  burchagi    α  =  0 

bo’lgani uchun, bu turdagi rez’balarning F.I.K. eng yuqori hisoblanadi. 

 

 

Doiraviy rez’ba

. Profil burchagi  α = 30

0

 ga teng bo’ladi 

 

 Rez’bali birikmalarda o’q bo’ylab  yo’nalgan  va  vint sterjenini cho’zadigan kuch 

rez’baning  hamma  o’ramlariga  ham  bir  xilda  ta’sir  etavermaydi.  Bu  masalani 

birinchi bo’lib etuk olim N.E. Jukovskiy tekshirdi. U aniqlashicha rez’baning kuch 

ta’sir  etayotgan  tomondan  birinchi  o’ramda  boshqa  o’ramlardagiga  qaraganda 

kattaroq kuchlanish xosil bo’ladi. 

 

Amalda rez’balarning  mustahkamligini hisoblashda ta’sir etuvchi kuch vint 

o’ramlari  orasida  bir  xil  taqsimlanadi  deb  qabul  qilinadi  va  rez’ba  ish  sirtining 

ezilishi va kesilishi hisoblanadi. 

 

Rez’baning ezilishi quyidagicha hisoblanadi: 

 

P 

эз 

 

   

[

эз 

]

 

 

Z

d

2 

h 

 bu erda  

 

Z- rez’ba o’ramlari soni D

2

 – 

rez’baning o’rta diametri h – 

rez’ba profilining balandligi. 

 

  

Rez’balarning  kesilishi  quyidagicha  hisoblanadi:  

 

a) vint uchun: 

 

P 

 

   [ 

]

 

 

d

1 

 KH 

  b) gayka uchun: 

 

 

P 

P 

 

   [ ]

 

   [ 

]

 

d KH  

d  KH  

bu  erda  

a в 

K   

 – rez’baning turini hisobga oluvi koeffitsent. 

S 

---

Uchburchak profilli rez’balar uchun 

 

 K  0.8 

 

To’g’ri to’rtburchak profilli rez’balar uchun: 

 

K   0.5 

 

Trapetsiya profilli rez’balar uchun K 

   0.65 ga teng. 

 

 Shunday qilib, rez’baning standartda keltirilgan o’lchamlari vint sterjeni bilan 

rez’basining mustaxkamligi bir xil bo’lishini ta’minlaydi. Shuning uchun boltli 

birikmalarni loyihalashda, asosan, vint sterjenining zarur diametrigina hisoblab 

topiladi, qolgan o’lchamlari esa tishli GOST dan olinadi.