«tasdiqlayman» maxsus tayyorgarlik

-O‘quv savoli. Turkiston ma’rifatchilarining maqsadlari –15 daqiqa

Download 127,5 Kb. bet 3/6 Sana 21.07.2021 Hajmi 127,5 Kb. #124980

Bu sahifa navigatsiya:

• 1-O‘quv savoli: Turkiston ma’rifatchiligining o‘ziga xos xususiyatlari.

MASHG‘ULOT RAHBARI:

leytenant

F.Raximov

Turkiston XIX asrning ikkinchi yarmida Rossiya tomonidan bosib olindi va mustamlakaga aylantirildi. Bu mustamlakachilik moxiyatini Turkiston ulkasi general – gubernatorlaridan biri A.N.Kuropatkinning o‘z o‘z kundaliklarida, biz Turkiston xalqlarini yarim asr mobaynida jaxon madaniyati va tsivilizatsiyasidan chetda tutib turdik, degan suzlari yakkol anglatadi. Lekin, ayni paytda, rus tarakkiyparvar ziyolilari orqali rus va jaxon ilm – fani va madaniyati xam chor ma’muriyati tusiklari orasidan sizib kirar edi. Shu ijobiy ta’sir asta – sekinlik bilan mazlum Turkistonda yangi uyg‘onish davrini boshlab berdi. Maxalliy ziyolilar orasida uz xalqini ozod kurishga va jaxonning boshqa millatlari bilan tenglasha oladigan darajaga olib chiqishga intilish natijasida bu uyg‘onish Ovrupo ma’rifatchiligiga nisbatan juda shiddatkor xamda mikyosli bo‘ldi. Shuningdek, urta asrlar urtaga tashlagan ma’rifatparvarlik g‘oyalari uchun xam endilikda amaliy shaqllarda yangicha - ma’rifatchilik tarzida namoyon bo‘lish imkoniyati yaratildi. Zero usha g‘oyalarni Yangilangan shaqllarda amalga oshira oladigan faoliyatli ziyolilar vujudga kelgan edi. Ularni keyinchalik jadidlar deb atay boshladilar.

Ma’rifatchilik asosan uch soxa orqali tezkor tarzda tarakkiy topib bordi. Bular – maorif (yangicha maktablar ochish, ta’lim usulini yangilash), san’at (badiiy adabiyot, teatr) va matbuot. Pirovard maqsad millatni, bir tomondan, ilmli – ma’rifatli qilish bo‘lsa, ikkinchi tomondan, uning axloqiy darajasini yuksaltirish va ana shu ikki jixatning uygunlashuvi natijasida uzligini, uz kadrini anglagan bilimli shaxsni voyaga yetkazish edi. Turkiston ma’rifatchilari tomonidan anna shu maqsadni amalga oshirish yulida katta ishlar kilindi.