Tasdiqlayman” Iktisodiyot va boshqaruv fakultyeti dekani, dotsent F. B. Axrorov 2014 y Zootexniya, hayvonlar genyetikasi va urchitish kafedrasi 5610100 – «Fermer xo‘jaligini boshqarish va yuritish»

Mehnat yoshidan o‘tgan ishlayotan shaxslar va ishlayotgan o‘smirlar mehnat yoshiga yetmagan shaxslar.

Iqtisodiy faol adoli (ish kuchi) - bu aholining tovarlar ishlab chiqarish va xizmatlar ko‘rsatish uchun o‘z ishchi kuchini taklif yetishni ta’minlaydigan qismi. Iqtisodiy faol aholi soni ish bilan bandlarni va ishga joylashishga muxtoj shaxslarni o‘z ichiga oladi.

Ish bilan bandlar:

a) pul bilan to‘lanadigan yoki natura holidagi haq evaziga yollanib, shuningdek, o‘z faoliyati evaziga qancha muddat haq yoki daromad olishdan qat’iy nazar, foyda yoki oilaviy daromad olish uchun yollanmasdan xaftasiga kamida 2 soat mobaynida ish bajarganlar;

b) kasalligi yoki jarohatlanganligi tufayli, bemorlarga qarab turish uchun; yillik mehnat ta’tili yoki dam olish kunlarida; o‘z ish joyidan tashqarida ta’lim olganligi uchun; ma’muriyat tashabbusi bilan ta’minoti saqlab qolingan yoki saqlanmagan holda mehnat ta’tilida bo‘lgan va boshqa shunga o‘xshash sabablar bilan vaqtincha ishda bo‘lmaganlar;

v) oilaviy korxonada haq olmasdan ish bajargan shaxslar.

Ish bilan bandlik faqat korxonada ishlash bilangina cheklanib qolmaydi. Bozor konsepsiyasiga, halqaro standartlar hamda O‘zbekiston Respublikasining „Aholining ish bilan bandligi to‘g‘risida"gi (yangi tahrirdagi) qonuniga muvofiq ish bilan bandlik - fuqarolarning shaxsiy va ijtimoiy ehtiyojlarini qondirish bilan bog‘liq bo‘lgan, ularga ish haqi (mehnat daromadi) keltiradigan faoliyatidir. Bunda har bir odam o‘z mehnat qobiliyatlarini tasarruf yetish huquqi, ishlash yoki ishlamaslik huquqi, jinsi, millati va qandaydir boshqa belgilaridan qatiy nazar, doimiy, qisman, vaqtinchalik mehnat faoliyatini, shu jumladan haq to‘lash bilan bog‘liq bo‘lgan mehnat faoliyatini ham amalga oshirish huquqiga ega. Mehnatga majburlashga yo‘l qo‘yilmaydi (qonunlarda maxsus belgilab qo‘yilgan hollar bundan mustasno). Ixtiyoriy ravishda ishlamaslik javobgarlikka tortish uchun asos bo‘lib xizmat qila olmaydi.

Yollanib ishlaydiganlar ham, yollanmasdan ishlaydiganlar ham, bu ish doimiy, vaqtinchalik, mavsumiy, tasodifiy yoki bir martalik bo‘lishidan qat’iy nazar, iqtisodiyotda ish bilan band, deb hisoblanadi.