KURSLOYIHASININGMAZMUNI Elektrstansiyasi tortishtarmog‘igacha bо‘lgan qurilmalar yig‘indisi elektrlashgan temiryо‘llarning elektr ta’minoti tizimini tashkil etadi. Bu sistemadan nafaqat tortuvchi elektr istemolchilari balki notortuvchi elektr istemolchilari ham ta’minlanadi.
Elektr tortishni asosiy xususiyati elektr energiyasi sistemalar generatorda hosil qilib bu esa ancha afzalliklarga ega.
1.Elektr enrgiyasi yirik stansiyalarda hosil qilishi tufayli uning motori solishtirma yoqilg‘i sarfi past bо‘lishi FIK ning yuqoriligi.
2. Elektr stansiyalarda turli xil yoqilg‘ilardan foydalanish mumkin hattoki past kallaritli. Elektr stansiya yoqilg‘i qazib oladigan joyda qurilishi mumkin, bu esa yoqilg‘ini ishlatish zaruriyatidan halos etadi.
3. Elektr tortishda ishlatiladigan elektr energiyasini GES va ASlardan olishi mumkin.
4.Elektr tortishdagina elektr tormozlashda energiyaning rekuperatsiyasini amalga oshirish mumkin.
5.Elektr tarmoq lokomotiv dvigetellarini ta’minlovchi uskuna quvvati chegaralanmagan.Buesaelektrlokomotivlarquvvatinianchaginaoshirishgaimkonberadi.
6. Elektr lokomotivda boshqa lokomotivlarda nfarqliravishda generatola rо‘rnatilmagan. Bu uning massasi yengil bо‘lishiga imkon beradi.
7. Elektr lokomotivda yuqori haroratda ishlovchi kesimlar yо‘qligi ishlab harajatlarini kamaytirishga olib keladi.
8. Atrof-muhit himoyasi yahshilanadi, ammo elektrtortishda yangi uskuna elektrta’minot tizimi bо‘ladi. Bu tizim uchun anchagina yuqori, elektrlashgan temiryо‘llar mustahkamligi nafaqat lokomativga balk ielektrta’minot tizimi mustahkamlanishga ham bog‘liq bо‘ladi.
Elektrta’minoti tizimlari poyezdlarning belgilangan yuk tezlik va intervalga harakat qilishin ita’minlashi kerak. Bu esa quyidag ishartlarda bajarilishi mumkin.
– elektrta’minoti tizimi elektrlarining quvvati barcha lokomotivlarga yetarli quvvati uning о‘ziga xech qanday havfsiz holatda temiryо‘lmashinasining turlihil ish harakatlarida ta’minlab beradi.
– har qanday nuqtada lokomativ belgilangan xaraka tgrafigini bajarish uchun quvvatni hosil qilaolishi ta’minlash. Masalalar elektrta’minoti tizimining belgilangan darajasida ishlay olishi va elektr energiyasi sifatini (birinchi navbatda kuchlanish) ta’minlash parametrlari tо‘g‘ri ta’minlangaligiga bog‘liqdir.
Elektrta’minoti tizimlari parametrlarini ishlashda ularning tо‘xtovsiz ishlashi va kamxarajat bо‘lishini hisobga olish kerak.
Ba’zan alohida eksplutatsiya sharoitlarida yuklamalarni keskin bо‘lishi (poyezdlarning ketma-ket yurishi) ham kuzatilishi mumkin bu esa elektrta’minot itizimiga anchagina yuqori talablar qо‘yadi. Agar quvvatni oshirish yо‘lidan borsak xarajatlar keskin oshib ketadi, bunday holatlar elektrta’minoti tizimi parametrlari ishlashda hisobga olinmaydi. Poyezdlarni boshqarish dispetcher tomonidan elektr tarmog‘I imkoniyatlarini hisobga olgan holda bajariladi. Elektrta’minotida kuchlanish darajasini ta’minlash asosiy vazifa hisoblanadi.Ma’lumki elektr energiyasini tarmoqlar orqali uzatishda kuchlanish pasayadi va uskunalar ishga salbiy ta’sir kо‘rsatadi.
Elektrlashgan temiryо‘llarning tо‘xtovsiz va samarali ishlashi zaxiralash tizimiga ham bog‘liq bо‘ladi.
Elektrlashgan temiryо‘llar qо‘shni inshootlarga ham salbiy ta’sir kо‘rsatadi.Ta’minlovchi uch fazali sistemada tok va kuchlanish simmetriyasi buziladi, bu esa generatorlar quvvatining pasayishiga, xizmat muddatining pasayishiga olib keladi.
Bosqich loyihasini bajarishdan asosiy maqsad talabalarni mazkur fandan olgan nazariy bilimlarini elektrlashgan temiryo‘llar elektrta’minoti tizimlarini amalda hisoblay olishga tatbiq etishga о‘rgatishdir.
Elektrta’minoti tizimining barcha elementlarin ihisoblashning aniq usullarini qо‘llab mufassal loyihalash diplom loyiha masalasi bо‘lsa, bosqich loyihasida esa kо‘riladigan masalalar, ularning dastlabki berilishi va bu masalalarini hal qilishda qо‘llaniladigan hisoblash usullari birmuncha soddalashgan holda beriladi. Masalan,turli tipdagi poyezdlarni bir xil tipdagi poyezdlar bilan almashtirilsa, masalaning dastlabki shartlari ancha soddalashadi.
