Tasdiqlangan fan dasturiga muvofiq ishlab chiqildi

Kontent-analiz
o’zidan yanada takomillashtirilgan va hujjatlar analizining qat’iy 
metodlarini namoyon qiladi. Tadqiqotchi mazmun birligini ajratib, olingan 
ma’lumotlarni kontifitsirovka qiladi. 
Bu metod nafaqat psixologiyada keng tarqalgan, balki boshqa ilmiy 
adabiyotlarda ham yoritilgandir. Asosan, ko’p hollarda siyosiy psixologiyada, 
reklama psixologiyasi, aloqalarda foydalaniladi. Kontent – analizni ishlab chiqish 
G.Lassuela, Ch.Osgud, B.Berelsonlar nomi bilan bog’liq bo’lib, ular «Kontent 
analiz, kommunikativ tadqiqotlar» fundamental monografiyaning muallifidir.
Kontent-analizdagi matn tahlilining standart birligi bo’lib; 1) so’zlar termini, 
ramz; 2) tugallangan fikr; 3) mavzu; 4) personaj; 5) muallif va 6) yaxlit holdagi 
yo’llanma. Ular bir birlik konteksda yanada umumiy tuzilish sifatida ko’rib 
chiqariladi. Kontent-tahlil ma’lumotlarini qayta ishlashning bir qancha usullari 
mavjud. 
Oddiy matndagi u yoki bu birliklarning ko’rinish darajalarini qayd etilishidir. 
Tadqiqotchi bu ko’rinishlar darajasini u yoki bu birliklarini turli matnlarda qo’llab, 
undagi o’zgarish boshidan, to yakunlanishga qadar aniqlaydi. Proektiv testlardagi 
natijalarni qo’llashda, suhbat materialida kontent – analizdan foydalaniladi. 
Avvalgi yoki sinxron modullar orqali talabalar avvaldan tanish bo’lgan 
ma’ruzalar, seminarlar, matnlar bilan qiyoslanishlar foydali. Barcha seminarlarda 
bo’lgani kabi bilmaganlarni olishda bilganlariga tayanadilar va bu o’qituvchi 
uchun jarayonda yagona yo’naltiruvchi bo’lmasligi uchun muhim: izohlashga 
yagona vakolat masala bo’yicha matnlarga sharh berilmagan bo’ladi. Amaliy 
darslarda asosiy manbadan foydalanish orqali talabalarni tanqidchilar sifatida 
tanlash ularning erkinligini rivojlantirishga, fikringizni jamlashga yordam beradi.
Masalan, Irlandiya Konstitutsiyasi onlayn o’qilishi mumkin va bunga 
qo’shimcha tarzda ulardan Kolm Toibinning Oliy Sud sudyasi va uning boshqaruvi 
to’g’risidagi Heather Blazing asari o’qishni talab qilinishi mumkin. Bir muallifning 
ikkilamchi matnlariga o’rin berish Irlandiya madaniyati haqidagi qisqa esselar 
auditoriyada bosqichli munozara uchun asos yaratadi. Bu kabi yondashuvning 
afzalligi talabalar uchun kritik strategiyalarni bosqichlarga ajratadi va ularga 
o’rgangan badiiy asarlari bo’yicha ma’lumotlarni tayyorlashlaridan oldin 
tanqidlarni eshitish imkonini beradi. Amaliy darslarda, javob berishdan ko’ra, 
talabalarning savol tuzishlarini so’rash, kichik guruhlarda bir birlarining 
savollariga javob berish, kabi oddiy strategiyalar talabalarning egallagan va 
rivojlantirishlari kerak bo’lgan tanqidiy malakalarni bilishlarini oshirishga yordam 
beradi.
24
 
24
A handbook for teaching and learning in higher education : enhancing academic
practice / [edited by] Heather Fry, 
Steve Ketteridge, Stephanie Marshall.–3rd ed.
p. cm.
pp: 304. 

---

39 
Psixologiya yaxlit va mustaqil fan sifatida odamlarda gumanistik 
mentalitetning shakllanishiga xizmat qilib, inson omiliga aloqadorligi uning shu 
yo’nalishdagi muammolarni ma’lum ma’noda o’rganadigan barcha fanlar bilan 
bevosita aloqasini taqazo etadi. Bular birinchi navbatda ijtimoiy-gumanitar fan 
sohalari bo’lib, psixologiyaning ular orasidagi mavqei o’ziga xos va yetakchidir. 
Parapsixologiya - bu odatdagi voqea hodisalarni g‘ayri tabiiy sezuvchi
idrok hamda g‘ayritabiiy aqliy iste’dodni o‘z ichiga qamrab olgan holatda 
izlanishlar olib boradi.
25
 
Psixologiya yaxlit va mustaqil fan sifatida kishilar ongida gumanistik 
mentalitetning shakllanishiga xizmat qilgani uchun ham uning ushbu yo’nalishdagi 
muammolarni ma’lum ma’noda o’rganadigan barcha fanlar bilan bevosita aloqasi 
muhim ahamiyat kasb etadi. Bular birinchi navbatda ijtimoiy-gumanitar fan sohalari 
bo’lib, psixologiyaning ular orasidagi mavqei o’ziga xos va yetakchidir.