Tasdiqlangan fan dasturiga muvofiq ishlab chiqildi

Ta’m bilish (maza) sezgilari
- shirin, achchiq, nordon, sho’r singari 
mazalarni his qilish bilan tavsiflanadi. Ular muayyan turkumga kiritilgan va 
kiritilmagan xilma-xil turlarga ega bo’lib, narsalarning, moddalarning nomlari bilan 
yuritiladi: nonning mazasi, qovunning mazasi kabilar. Maza va hid sezgilari bir-
biriga chambarchas bog’langan bo’lib, bir-biriga ta’sir ko’rsatadi. Qattiq tumov 
vaqtida ovqatning hidi sezilmagani uchun uning mazasi ham yo’qday ko’rinadi.
 
110-rasm 
Teri sezgilari
tarkibi tuyish va xarorat turlaridan 
iborat bo’lib, ularning bunday nomlanishining bosh 
omili - bu retseptorlarning teri va organizmning 
tashqi shilliq pardalarida joylashganligidir. 
Tekkanni sezish
 
yoki
 
taktil sezgilar
,
terimizga tegib turgan narsani uning 
silliqligini yoki g’adur-budurligini his etishdir. 
Harorat sezgisi
issiq-sovuqni his 
etish demakdir. Harorat sezgisi harorati har xil darajali buyumlarning terimizga 
bevosita urilib turishidan paydo bo’ladi. Terimizga tegib turgan buyumning harorati, 
terimizga nisbatan pastroq bo’lsa - sovuqni, balandroq bo’lsa - issiqni sezamiz. 
Og’riq sezgilari
ichki va tashqi a’zolarimizda bironta o’zgarishga bog’liq bo’lgan 
xavfli xolatlarni ongimizda aks ettirish demakdir.
SHu bilan birga, adaptatsiya - 
(
lot. «adapto» - moslanmok
)
analizator 
sezgirligining unga uzoq ta’sir etuvchi qo’zg’atuvchi ta’sirida yoki ular ta’sirining 
yo’qligida o’zgarishi
 
muhim ahamiyatga egadir. Adaptatsiya (moslashish) tufayli 
analizatorlar tashqi muhitning o’ta o’zgaruvchi sharoitlariga moslashishi mumkin.
Ko’rish yoki eshitish sezgisining yo’qotilganligi ma’lum darajada sezuvchanlikning 
boshqa turlarini rivojlantirish hisobiga to’ldiriladi. Sezgi a’zolari sezuvchanligining 
kuchayish hodisasi ba’zi maxsus kasblar bilan uzoq vaqtdan bilan shug’ullanadigan 
shaxslarda kuzatiladi. Bularning xammasi sezgilarimiz hayot sharoitlari va amaliy 
mehnat faoliyati talablari ta’siri ostida rivojlanishining dalilidir.