Tasdiqlandi” O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor D. Q. Durdiyev

Kerakli texnik va dasturiy vositalar: Shaxsiy kompyuter, operatsion tizim.
Masalaning qo‘yilishi: Talaba kompyuter va mobil qurilmalar operasion tizimlaribilan ishlash ko'nikmasiga ega bo'lishi kerak.
Arifmetik-mantiqiy qurilma (AMQ) -axborotni o`zgartirishni arifmetik va mantiqiy amallarini bajarish uchun mo`ljallangan.Funksional jihatdan ,arifmetik va mantiqiy qurilma , odatda 2 ta registrdan, qo`shuvchidan summator va boshqarish sxemasidan (mahalliy boshqarish qurilmasi) tashkil topadi.
Summator – kirish qismiga kelayotgan ikkilik sO’nli kodlarni qo’shish amalini bajaruvchi hisoblash sxemasi bo’lib, mashinaning ikkilangan so’ziga oid razryadlik darajasiga ega. UzO’nligi turlicha bo’lgan tez ishlovchi xotira registrlari: 1-registr (Pr1) ikkilangan so’z, 2- registr (Pr2) esa bitta so’zga oid razryadlik darajasiga ega.Operasiya bajarilayotgan paytda Pr1 ichida operasiyada ishtirok etayotgan birinchi son, operasiya yakuniga etgach – natija joylashadi;Pr2 ichida esa operasiyada ishtirok etayotgan ikkinchi son joylashib, operasiya yakuniga etgach, uning ichidagi axborot o’zgarmay qoladi. 1- registr axborotni malumotlarning kodli shinasidan olishi va xuddi shu shinasi orqali uzatishi mumkin.Boshqaruv sxemasi yo’riqlarning kodli shinasi orqali boshqaruv qurilmasidan boshqaruv signallarini qabul qilib, registrlar va AMQ summatori ishini boshqarish uchun mo’ljallangan signallarga aylantiradi.AMQ arifmetik (Q, – , *, :) operasiyalarni faqat so’nggi razryaddan so’ng qayd etilgan vergulli ikkilik axborotga, yani faqat butun ikkilik sonlarga nisbatan bajaradi.O’zgaruvchan vergulli ikkilik sonlar hamda ikkilik-kodlashgan o’nli sonlarga nisbatan operasiyalar ijrosi matematik soprosessor yoki maxsus tuzilgan dasturlar jalb etilgan tarzda bajariladi.
Qo`shuvchi — uning kirishiga kelayotgan ikkilik kodlarni qo`shish jarayonini bajaruvchi hisoblash sxemasidir, qo`shuvchi ikkilangan mashina so`zi razryadliligiga еgadir.Registrlar turli uzO’nlikdagi tez harakat qiluvchi xotira yacheykalaridir: Registr 1 (Rg 1) ikkilangan so`z razryadliligiga, Registr 2 (Rg 2) еsa so`z razryadliligiga еgadir.
Amallarni bajarishda Rg1 ga amalda qatnashuvchi birinchi son, amal tugagandan keyin еsa natija joylashtiriladi; Rg2 ga — amalda qatnashuvchi ikkinchi son joylashtiriladi (amal tugagandan keyin undagi ma`lumot o`zgarmaydi). Registr 1 ma`lumotlarni kodli shinalaridan qabul qilishi va unga ma`lumotlarni berishi mumkin; registr 2 bu shinalardan ma`lumotlarni faqat olishi mumkin. Ko`chib yuradigan vergulli ikkilik sonlar va ikkilik-kodlangan o`nlik sonlar ustida amallarni bajarish yo matematik soprosessorni jalb еtib, yoki maxsus tuzilgan dasturlar bo`yicha amalga oshiriladi.
Arifmetik-mantiqiy qurilma (AMQ) – sO’nli va belgili axborot bilan bajariladigan barcha arifmetik va mantiqiy operasiyalarni amalga oshirish uchun mo’ljallangan (SHKning ayrim modellarida operasiyalar ijrosini jadallashtirish uchun AMQga qo’shimcha matematik soprosessor ulanadi);mikroprosessor xotirasi (MPX) – mashina ishining bevosita taktlarida bajarilayotgan hisob ishlarida qo’llaniladigan axborotni qisqa muddatga yozib olish va aks ettirish (uzatish) uchun xizmat qiladi. Negaki, asosiy xotira qurilmasi (AXQ) doim ham tez ishlovchi mikroprosessor samarali ishlashi uchun zarur bo’ladigan axborot yozish, qidirish va hisoblab chiqarish tezligini taminlay olmaydi