Tasdiqlandi” O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor D. Q. Durdiyev

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati
1. «Axborotlashtirish to‘g‘risida»gi qonun. 11.12.2003 y. 560-II
2. Qosimov S.S. Axborot texnologiyalari. T. 2006 yil.
3. G‘ulomov S.S. va boshqalar. Axborot tizimlari va texnologiyalari.T., «Sharq», 2000 y.
Laboratoriya mashg‘uloti 10. Ma’lumotlarni kiritish-chiqarish, niqoblash dasturlarini yozish va ishlatish.
Ishdan maqsad: Pascal muhitiga sodda masala dasturlarini tuzishni o'rganish.
Kerakli texnik va dasturiy vositalar: Shaxsiy kompyuter, operatsion tizim, pascal ABC.
Masalaning qo‘yilishi: Talaba pascal muhitiga sodda masala dasturlarini tuzishni ko'nikmasiga ega bo'lishi kerak.
Maxsuslashtirilgan kompyuterlar CH.Bebbidj g‘oyasida EHMni xotiralash dasturi yordamida boshqarish prinsipini o‘z ichiga olgan barcha asosiy qismlar bor edi. Uning g‘oyalarining afzalligiga ancha keyin etarligicha baholandi.1937 yildan boshlab hozirgi kungacha bir necha milliondan ortiq EHMlar yaratilgan. Biz ularni hozirda kompyuter deb ataymiz. EHMlarning soni ortishi bilan bir vaqtda ularni takomillashtirish jarayoni yanada jadallashdi. Markaziy protsessor va operativ xotiraning elementlar bazasiga, texnik xarakteristikasiga va arxitekturasining murakkabligiga qarab EHMlarni davrlarga va avlodlarga ajratish qabul qilingan. Tezkorlik va operativ xotira xajmi EHM ning asosiy xarakteristikalaridir.Tezkorlik bir sekundda bajariladigan mashinaviy amallarning o‘rtacha soni bilan baholanadi. Hozirgi vaqtda hisoblash mashinalarining rivojlanishining 4ta davri va 5ta avlodi bor. Bu to‘g‘risida ma’lumotlar 11-18 slaydlarda keltirilgan. Keyingi avlodining chegaralari ham yaqqol ko‘rinmokda. Hisoblash mashinalari rivojlanishining birinchi davri bu mexanik davrgacha bo‘lgan mashinalar.


Topshiriqlar

1. 
   va haqiqiy sonlar berilgan. Ularning yig`indisini, ayirmasini va ko`paytmasini hisoblang.
   
2. 
   Ikkita haqiqiy son berilgan. Ularning o`rta arifmetigi va o`rta geometrigini hisoblang.
   
3. 
   Kubning qirrasi berilgan. Uning hajmi va to`la sirtini hisoblang.
   
4. 
   Teng tomonli uchburchakning tomoni ma’lum, uning yuzasini va unga ichki chizilgan aylana radiusini hisoblang.
   
5. 
   To`g`ri burchakli uchburchakning katetlari berilgan. Uning gipotenuzasi va yuzini hisoblang.
   
6. 
   Teng yonli trapetsiyaning asoslari berilgan, katta asosidagi burchak ma’lum bo`lsa, uning yuzini hisoblang.
   
7. 
   Uchburchak ichki burchaklar va unga tashqi chizilgan aylana radiussi ma’lum bo`lsa, uning tomonlari va yuzini hisoblang.
   
8. 
   Aylana uzunligi ma’lum. Doira yuzini toping.
   
9. 
   To`g`ri burchakli uchburchak gipotenuzasi va bitta kateti ma’lum. Ikkinchi katetini va unga ichki chizilgan aylana radiusini toping.
   
10. 
    Uchburchak tomonlari berilgan. Uning balandliklarini hisoblang.
    
11. 
    Uchburchak tomonlari berilgan. Uning medianalarini hisoblang.
    
12. 
    Uchburchak tomonlari berilgan. Uning bissektrisalarini hisoblang.
    

Uchburchak tomonlari berilgan. Unga tashqi va ichki chizilgan aylana radiuslarini hisoblang.