Тасдиқланган шнқ

 
16. 
Одамларни Хабалаш ва эвакуация қилишни бошқариш
16.1. 
Баланд бинолар ёнғин юзага келганда одамларни хабарлаш ва 
эвакуация қилишни бошқариш (ХЭБ) тизими билан жиҳозланган бўлиши ва 
хабарлашнинг қуйидаги усулларини ўзига киритиши керак: 
- 
нутқли;
- 
ёруғликли; 
- 
товушли.
16.2. 
Хабарлаш кетма-кетлиги лойиҳа билан белгиланади.
16.3. 
ХЭБ тизимининг тури, ШНҚ 2.04.09 – қоидаларига мувофиқ, бинонинг 
баландлигини ҳисобга олган ҳолда тайинланади: 
- 
100 м гача (1 тур) - 3-чи тури; 
- 100 
м дан 150 м гача (2 тур) - 4-чи тури; 
- 
150 м дан 200 м гача (3 тур) - 5-чи тури; 
- 
200 м дан баланд (4 тур) - 5-чи тури. 
16.4. 
«ВЫХОД-CHIQISH-EXIT» 
нурли 
кўрсаткичлари 
барча 
чиқиш 
эшикларнинг ва зина катаклар эшикларининг бевосита тепасида ўрнатилиши 
лозим.
16.5. 
Ҳаракатланиш йўналишининг нурли кўрсаткичларини эвакуация чиқиш 
йўли томон ҳаракатланиш йўналиши тўғрисида қўшимча маълумот зарур бўлган 
жойларда ўрнатилиши назарда тутилиши керак. Нурли кўрсаткичлар пол сатҳидан
2 м баландликда ўрнатилиши ва эвакуацияда ишлатиладиган ёритгичлар 
тармоғига уланиши лозим. Бунда улар ўрнатилган жойда пол юзасида 
ёритилганлик даражаси 0,5 Лк дан кам бўлмаслиги керак.
16.6. 
Автоматик ёнғин ўчириш қурилмалари ҳамда ёнғинни пайқаш ва бунинг 
тўғрисида хабарлаш тизими ишлаб қолганда, нурли кўрсаткичлар автоматик 
тартибда ишга тушиши лозим.
16.7. 
Товушли сигналлар ва нутқли хабарларни узатиш учун мўлжалланган 
хабарлаш воситалари, МДП оператори телефон орқали ёки ҳар қандай бошқа 
усуллар билан ёнғин тўғрисидаги хабарларни олиб, ушбу сигнални текширгандан 
ва эвакуация учун масъул шахсдан эвакуацияни бошлашга рухсат олгандан сўнг, 
автоматик ёки масофали равишда ишга туширилиши керак. Ёнғин тўғрисидаги 

---

хабарни текшириши учун Диспетчер билан хабарлаш зоналарида алоқа 
воситалари (кузатув телекамералари ва ҳ.к.) таъминланган бўлишини шарт.
16.8. 
Товушли ёки нутқли хабарлаш воситалари (радиокарнайлар) одамлар 
доимо ёки вақтинча бўладиган барча хоналарда ўрнатилган бўлиши шарт. Ёнғин 
тўғрисидаги 
хабарлаш 
сигналлари 
бошқа 
мақсадларда 
бериладиган 
сигналлардан фарқ қилиши керак. Хабарловчи сигнал товушининг даражаси хона 
ичидаги шовқин овозининг даражасидан 5-10 дБ баландроқ бўлиши, шу билан 
бирга нутқли маълумот овозининг даражаси 95 Дб дан баланд, товушли сигналлар 
даражаси – 120 Дб дан баланд бўлмаслиги лозим.
16.9. 
Товушли ва нутқли хабарлаш воситаларининг сони, уларнинг жойлашуви 
ва қуввати баланд бинонинг барча хоналарида керакли эшитилиш даражасини 
таъминлаши лозим.
16.10. 
Одамлар эвакуациясини бошқариш қуйидагича амалга оширилиши 
керак: 
- 
эвакуация қилиниш зарурлиги ва энг мақбул ҳаракатланиш йўналиши ҳақида 
нутқли маълумот узатиш;
саросиманинг олдини олишга ва хавфсизликни таъминлашга қаратилган 
ҳаракатларни амалга оширишни рағбатлантирадиган махсус матнларни узатиш; 
- 
тавсия этиладиган эвакуация йўналишини кўрсатувчи нурли кўрсаткичларни 
ёқиш (ўзгартирилиши); 
- 
қўшимча эвакуацион чиқиш йўлларининг эшикларини (масалан, 
электромагнит қулфлар билан жиҳозланган) масофадан очиш; 
- 
одамлар гуруҳлари ёки алоҳида одамлар ҳаракат қилишлари тўғрисида 
тезкор буйруқларни узатиш, бундай буйруқларни бериш зарурати эвакуация 
йўналишларининг турли участкаларида эвакуация боришини телевизор орқали 
кузатишдан келиб чиқади.