Tasavvuf Zohid So’fiy Mutasuf

Ahmad Yassaviy
R’za bir yoqli bo’ldi hayit keldiyu dillar quvondi
Ho’mxonadagi may qaynab toshdiyu may istamoq kerak
Hofiz
Rumiy
Ey, do‘sti azizlarim,judolik etmang,
Ko‘p hoyu havas birla xatolik etmang
Bir jumlada so‘zlar kabi mardona turing
Amr o‘ldi vafotidan, bevafolik etmang
Firdavsiy
Mehnat tagidadir,ey oqil,har ganj
Ganj topmas hech kimsa tortmas esa ranj

Rumiy ijodida birgina tasavvufiy simsol keltirilgan:’’Har bir tirik vujudni suvdan yaradik”

Rumiy ijodida birgina tasavvufiy simsol keltirilgan:’’Har bir tirik vujudni suvdan yaradik”

Tabiatning hayotbaxsh unsuri
Qaynayotgn suv
Suv va tashnalik
O’t o’chiruvchi
Naf keltiruvchi va halok qiluvchi
.
Xavfsizlik mavjudligi
Go’zallik, latofat, yam-yashillik mahzari
pokizalik ramzi
Suv va daraxt-ma’no va shakl timsoli
Olov shaklidagi suv
nomuayyanlik
Suv navlari
SUV

ILM

ILM

Lug’aviy	Majoziy (ko’chma ma’no)	Irfoniy( ilohiy)
Ta’limot	His-tuyg’u	G’ayb bilimi
Irsiy bilim	Qibiliyat	Mihiyat
Donolik	Kasb-u kor	Javhar
O’qish-o’rganish	Aql-idrok	Ilohiy hikmat
	Hayotiy bilim	Maqomat
	Tarbiya	Ma’naviy bilim
	Ogohlik	Ilmi zohir
	Quruq niqob	Ilohiy nur(sir)
	Makr-hiyla manbayi	Ma’rifat manbayi
	Onglilik	Ishq o’ti
	Mangulik manbayi	tariqat

Navoiy g’azallarida tasavvufiy timsollar

Navoiy g’azallarida tasavvufiy timsollar

Kamand uchiga yetkurmas g’amu andesha ayyori
Viyik chokmish magar mayxona tomin sun me’mori
Kamand-arqon
G’amu-andesha ayyori- aql tadbirkorligi
May-ilohiy ishq
Mayxona-komil insonning botiniy dunyosi
Sun me’mori-Xudo
Xudo mayxona tomini shunchalik ulug’ va baland qilib qurgan ekanki, aql tadbirininhg arqoni uning kungurasi uchiga yetmaydi
Asliy mazmuni
Aql-u hush qudrati yetmaydigan narsaga ko’ngil mayi bilan erishish. Yuksak axloqli odam bo’lish
Irfoniy ma’nosi
Humorim zafida kahgil isi to etti mast o’ldum
Suvalmishdir magar may loyidin mayxona devori
Mayxona devorini may loyi bilan shuvaganlar shekilli, humorim tarqalganda dimog’imga somonli loy hidi urib yana mast bo’ldim
Asliy mazmun

• Kub –sharob xumi,orifning ko’ngli
• Xurshid-quyosh
• Pargor-stirkul,yo’l-yo’riq

To’la kub og’zi may, hurshidedur go’yo teng ochilmish
Chekardi bu iki xurshid davrin sun pargori
Og’zigacha may to’g’azilgan xum xuddi quyoshga o’xshaydi, Allohning diora chizgichi bu ikki quyoshning gardishini chizganda bir paytda barobar ochilganday

• Zafi humor-kayfning tarqala boshlashi,ishqnig vaqtincha susayishi
• Kahgil-somonli loy
• May loyi- sharob quyqumi,hirsiy ishtiyoqdan hali poklanmagan ruh

Irfoniy mazmun
Muhabbatim vaqtincha susayganda (ko’ngilda shubha tug’ilganda) pirga yaqinlashganim sababli shubhalarim tarqalib,qalbimda ishq yana avvalgigay alangalandi
Asliy mazmun
Irfoniy mazmun
May xumi bilan quyoshning tarxi bir xil,ular
birga-bir yaratilgan o’xshash narsalardir

May ichmish xonaqah shayxi ,xarobot ahli aysh aylang

May ichmish xonaqah shayxi ,xarobot ahli aysh aylang

Ki,chiqmish bahya urg’on xirqasidin mablag’i kori

Ey,ishq jahoniy uyg’unlik nuri navosidan qoniqish hosil bo’ldi.Endi Navoiy jonining ipini shu nurni yog’diruvchi cholg’uvchi asbobiga tor qil
Navosidin fano chun hosil o’ldi,qilgasen ey ishq
Navoiy rishtai jonin tuganniy udining tori
Xonaqoh shayxi may ichibdi yani,uning ko;nglida ilohiy nur porlab bu huzurdan sarxush bo’libdi. Ey xarobotiylar bu xabardan xursand bo’ling . Ko’rmaysizmi shayxning ahvolini uning janda to’nining yirtiqlaridan ma’lum bo’ldi

• Hirqa- so’fiylar kiyadigan yirtiq janda
• Baxya-yamoq jiyak
• Mablag’i kori -ishning natijasi

.
Ey,ishq, mahbub jamolini ko’rib o’zlikdan xorij bo’ldim,madadga yetdim, visol kuyi vujudimni og’ushiga oldi. Endi Navoiyning jonini jonon nurining taramlariga bog’la

• Navo- orom osoyishtalik

E'tiboringiz uchun rahmat

E'tiboringiz uchun rahmat