Tarmoqlari tushunchasi va turlari

Qaytargich (ing. Repeater) – tarmoqqa ulangan kabellarda signallar bilan ishlaydigan analog qurilma. Ma’lumotlar kabel orqali uzatilganda, signallar belgilangan muayyan masofani bosib o‘tadi, xolos (odatda, taxminan 100 m). Natijada, signallar belgilangan masofadan tashqarida o‘z kuchini yo‘qotadi yoki zaiflashadi. Bunday sharoitda boshlang‘ich signallarni qayta tiklash yoki kuchaytirish zarurati tug‘iladi. Qaytargich kabelda susayib borayotgan analog signallarni qayta tiklaydi, so‘ngra kuchaytirib, navbatdagi aloqa kanali (kabel)ga uzatadi.

ketlarni inkor etish orqali turli ko‘rinishdagi tarmoq hujumlarini bartaraf eta oladi.

Shlyuz (ing. Gateway) – mahalliy tarmoq va global Internet tarmog‘i o‘rtasida “darvoza” vazifasini bajaruvchi asosiy kirish va chiqish “eshig”i. Gateway tarmoqning kirish va chiqish nuqtasi sifatida xizmat qiladi. Paketlarni kerakli manzilga yetkazish uchun oldindan belgilangan yo‘nalishlarga ko‘ra, tarmoqqa kiruvchi yoki chiquvchi barcha ma’lumotlar avval shlyuzdan o‘tishi kerak. Ma’lumotlar paketlarini yo‘naltirishdan tashqari, shlyuzlar tugun tarmog‘ining ichki ulanish yo‘llari hamda boshqa olis tarmoqlarning aniqlangan yo‘llari haqida ham ma’lumot beradi. Agar bitta tarmoqdagi tugun tashqi tarmoqning tuguni bilan bog‘lanmoqchi bo‘lsa, u ma’lumotlar paketini shlyuzga uzatadi, shlyuz esa, o‘z navbatida, eng maqbul yo‘nalish yordamida paketni oxirgi manzilga yo‘naltiradi.
Xonadon yoki kichik ofislarda Internetga ulanish uchun shlyuz bo‘lib, odatda, Internetprovayder hisoblanadi. Masalan, router kompyuter tarmoqlarida shlyuz qurilmasi sifatida ishlash uchun mo‘ljallangan. Ammo shlyuz to‘liq dasturiy ta’minot, apparat yoki har ikkalasining kombinatsiyasida amalga oshirilishi mumkin. Tarmoq shlyuzi tarmoq chegarasida joylashtirilganligi sababli, odatda, xavfsizlik devori u bilan birlashtirilgan bo‘ladi.

Tarmoq dasturlari

Kompyuter tarmoqlarini loyihalashtirish, tashkil qilish va foydalanishni qo‘llab-quvvvatlashga qaratilgan qator dasturlar tarmoq dasturiy ta’minotiga kiradi. Odatda, operatsion tizimlarda tarmoq bilan ishlovchi tarmoq dasturiy ta’minoti alohida o‘rnatilgan bo‘ladi. U tarmoq administratorlariga tarmoqning ichki ishlash mexanizmini tushunish imkonini beradi hamda tarmoqni boshqarish va nazorat qilishda yordam beradi. Shuningdek, shaxsiy kompyuter, noutbuk, planshet, mobil telefon kabi qurilmalarga o‘zaro bir-biriga hamda boshqa tarmoqlarga ulanish imkoniyatini beradi.
Tarmoq dasturiy ta’minoti va tarmoq dasturlari o‘rtasidagi farqni tushunish muhim ahamiyatga ega. Tarmoq dasturiy ta’minotidan, asosan, tarmoq administratorlari foydalanadi, tarmoq dasturlari esa tarmoq ichida ishlaydigan foydalanuvchilarga turli amaliy vazifalarni hal etish imkonini beradi.
Agar tashkil etilayotgan tarmoqda server mavjud bo‘lsa, unga server operatsion tizimini o‘rnatish lozim. Ehtiyojdan kelib chiqqan holda, turli server operatsion tizimlari ichidan birini tanlash mumkin. Qurilmalarni boshqarishga mo‘ljallangan dastur tarmoq administratoriga tarmoqqa ulangan barcha qurilmalar ishini nazorat qilish va boshqarish imkonini beradi.