Tarmoq Xavfsizligi” fanidan mustaqil ish mavzu: ssl va ssh protokollarining xavfsizlik tahlili. Bajardi

Secure Shell (SSH) : bu tarmoq qurilmalari va serverlariga Internet orqali kirish uchun ishlatiladigan kriptografik tarmoq protokoli. SSH protokoli SSH Communications Security Ltd tomonidan ishlab chiqilgan bo'lib, SSH bizga boshqa kompyuterga tarmoq orqali xavfsiz kirish, uzoqdagi mashinada buyruqlarni bajarish va fayllarni bir mashinadan boshqasiga tarmoq orqali uzatish imkonini beradi.


Secure Socket Layer (SSL) : bu tarmoq protokoli bo'lib, u xavfsiz bo'lmagan tarmoqda xavfsiz uzatishni ta'minlaydi. SSL sertifikat talab qiladi va ochiq kalit shifrlashda ishlaydi . SSL veb-brauzer, xabar almashish, elektron pochta va FTP kabi boshqa protokollar kabi tarmoq muhitining turli xil operatsiyalarida amalga oshiriladi.


Xulosa
Mustaqil ishni bajarish vaqtida SSL va SSH protokollar xavfsizliklari farqini ko’rdim va uni jadval ko’rinishiga keltirdim. Har bir protokolning o’ziga xos qulayliklari bor. SSH va SSL/TLS odatda turli maqsadlarga ega. SSH ko'pincha tarmoq ma'murlari tomonidan oddiy internet foydalanuvchisi hech qachon hal qila olmaydigan vazifalar uchun ishlatiladi. SSL/TLS esa har doim oddiy internet foydalanuvchisi tomonidan ishlatiladi. Kimdir URL manzili HTTPS bilan boshlanadigan veb-saytdan har doim foydalansa, u SSL/TLS bilan saytga kiradi.

Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   https://sectigostore.com/blog/ssh-vs-ssl-exploring-the-similarities-and-differences/
   
2. 
   https://www.geeksforgeeks.org/
   
3. 
   Kiberxavfsizlik asoslari (S.K. Ganiyev, A.A. Ganiyev, Z.T. Xudoyqulov)
   
4. 
   Barrett, Daniel J.; Silverman, Richard E.; Byrnes, Robert G. (2005). SSH: The Secure Shell