Tarmoq texnologiyalari

Axborotni uzatish vaqtining uning sig`imga va ma’lumotlarni uzatish tezliliga bog`liqligi
3-jadval

Taxminiy ob’yekt	Fayl sig`imi	Ma’lumotlarni uzatish tezligi, Kbit/s
		96	14,4	28,8	33,6	64	2000
Matnnig bir sahifasi	5 Kbayt/s	7,5s	5s	2,5s	2s	1,1s	0,04s
Grafikali lavha	30Kbayt	45s	30s	15s	12s	7s	0,22s
Raqamli fotografiya	150Kbayt	225s	150s	75s	60 s	35s	1,1 s
6 sahifali gazeta	1 Mbayt	25 min	17 min	8,5 min	7 min	4 min	7,5s
qisqa multfilm	5 Mbayt	120 min	80 min	40 min	35 min	20 min	38s
To`liq ekranli video	20Mbayt	8soat	5,5soat	2,75 soat	2,2 soat	1,3 soat	150s

Nazorat savol va topshiriqlari:

1. 
   Kommunikatsiya deganda nimani tushunasiz?
   
2. 
   Analogli va raqamli signallarning uzatish usulida qanday farq bor?
   
3. 
   Analogli to’lqinning asosiy xarakteristikalari nimalardan iborat?
   
4. 
   Analogli signallar bilan ishlaydigan qurilmlarga misol keltiring.
   
5. 
   Qanday kabel turlarini bilasiz?
   
6. 
   Nima uchun buralma juft tipidagi kabel eng ko’p tarqalgan?
   
7. 
   Optik tolali kabel qanday afzalliklarga ega?
   
8. 
   Nima uchun optik tolali kabel to’g’ri burchak ostida bukilmasligi kerak?
   
9. 
   Qaysi turdagi signallar uzatilayotganda manba va qabul qiluvchi bir-biriga qarab turishi kerak?
   
10. 
    Mikroto’lqinlar qanday chastotada ishlay oladi? Optik tolali kabellar-chi?
    
11. 
    Yuldosh tizimlari qanday afzalliklarga ega?
    
12. 
    Modemga ta’rif bering.
    
13. 
    Modulyator va demodulyatorni tushuntiring.
    
14. 
    Modulyatsiya va demodulyatsiya jarayonini qanday farqlash mumkin?
    
15. 
    Zamonaviy modemlarda qanday modulyatsiya turlaridan foydalaniladi?
    
16. 
    Modemlar qanday vazifalarni bajaradi?
    
17. 
    Modemlar konstruktiv tuzilishiga muvofiq qaysi modemlarga ajraladi?
    
18. 
    Bugungi kunda qaysi rusumdagi modemlar ishlab chiqarilmoqda?
    
19. 
    Ma’lumotlarni uzatish bayonnomasi to`g`risida nimalarni bilasiz?
    
20. 
    Modemlarning tavsiflarini amaliy (jadval asosida)tushuntiring.
    
21. 
    Modemlarni qanday tanlash mumkin?
    

3-Mavzu:Kompyuter tarmoqlari dasturiy ta’minoti. Kommunikatsiya dasturlari.


Reja:

1. 
   Kommunikatsiyadasturlari. Kompyuterto’rlariniboshqaruvchivositalar
   
2. 
   Kommunikasion kanalning o’tkazish qobiliyati. Uzatish parametrlari
   
3. 
   Uzatishyo’nalishlari va rejimi.
   
4. 
   Paketlar kommutatsiyasi. Multipleksirlash. Protokollar.
   

Tayanch tushunchalar:
Ketma-ket va parallel uzatish. Simleks. Yarim dupleks. To’liq dupleks. Asinxron va sinxron uzatish. Paketlar kommutatsiyasi. Boshlovchi va tugatuvchi bit. Multipleksirlash. Protokol.


1.Kommunikatsiya dasturlari. Kompyuter to’rlarini boshqaruvchi vositalar


Kompyuter to’rlarini boshqaruvchi vositalar – turli kompyuter to’rlarini boshqarishga, ular o’rtasidagi o’zaro aloqani yo’lga qo’yishga xizmat qiluvchi vositalar bo’lib, imkoniyatlariga ko’ra quyidagi guruhlarga bo’linadi:

• 
  ketma-ket portlar orqali maxsus kabel yordamida ulangan kompyuterlar o’rtasida ma’lumot almashishga xizmat qiluvchi vositalar. Bularga Brooklin Bridge, Desk Link, LapLinkIII, Fast Lynxdasturlari misol bo’la oladi;
  
• 
  ma’lumot almashishda telefon kanalidan (agar modem bo’lsa) foydalanishga imkon beruvchi vositalar. Bularga Telemate, Procomm, DataLinedasturlari misol bo’la oladi;
  
• 
  kichik lokal to’rlarini tashkil qilish hamda ularni boshqarishga imkon beruvchi vositalar. Bularga Lantastic, PersonalNetwarekabi dasturlar misol bo’la oladi;
  
• 
  katta lokal to’rlariga fayl-servis xizmatini ko’rsatish va shu to’rlarni boshqarish imkonini beruvchi vositalar. Bularga OS Nowell, OS Unix, OS/2, Windows NTkabi dasturlar misol bo’la oladi;
  
• 
  telefon, radio, kosmik yo’ldosh aloqa kanallari, optik-tolali kanallar orqali bog’langan xalqaro miqyosdagi kompyuter to’rlarini boshqarishga imkon beruvchi vositalar. BulargaInternet, Euronet, Fidonet, Relcomkabi tizimlarni boshqaruvchi hamda ular bilan ishlovchi turli brauzerlar, elektron pochta vositalari, Web-peyjerlar, faks-dasturlar misol bo’la oladi.
  

Modem orqali ma’lumot almashinish uchun maxsus dasturlar zarur. Ko’pgina operatsion sistemalar tarkibida bunday programmalar mavjud va yaratilmoqda. Masalan, Macintosh System da -SmartCom; Windows SmartCom, CrossTolk, WinCom, Comm Works, Telix, Procom Plus, Hyper Terminal; OSF2 Warp da - Hyper Access dan foydalanish mumkin. Bunday programmalar ko’pincha modem bilan birga disketalarda sotiladi. Kommunikatsion programmalar kompyuterlar orasida aloqa o’rnatishdan tashqari yana bir qator quyidagi ishlarni bajaradi: