Тармоқ машиналарини ҳисоблаш ва лойиҳалаш

Ishchi hujjatlar. Texnik loyiha belgilangan tarzda tasdiqlangandan keyin unga ko’rsatilgan e’tirozlar va berilgan takliflarni hisobga olgan holda ishchi hujjatlarini tayyorlashga o’tiladi.
Mashinaning tajriba-sanoat nusxasini tayyorlash va sinash. Tasdiqlangan ishchi hujjatlar – ishchi loyiha asosida mashinasozlik korxonasi mashinaning tajriba-sanoat nusxasini tayyorlaydi. Bu davrda ishchi hujjatlargi tayyorlovchi korxona tomonidan o’zgartirishlar faqat konstruktorlik tashkiloti roziligi bilan kiritiladi.

2. 
   Тўқув дастгохларининг иш унумдорлигини ҳисоблаш.
   

To’quv dastgohining ish unumdorligini hisoblashning bir necha usuli mavjud bo’lib uning tuquvchilik mashinasozligi amaliyotida qo’llaniladigan usuli bilan qisqacha tanishamiz. To’quv jarayonini tahlil qilish uchun esa [8] da keltirilgan usul tavsiya qilinadi.
To’quv dastgohining amaldagi ish unumdorligi uning nazariy unumdorligi va dastgohning foydali vaqt koeffitsienti (FVK) bo’yicha aniqlanadi:

Mato hosil qilish usuli ketma-ket bo’lgan, arqoq matoning butun eni bo’yicha tashlaydigan bir zonali to’quv dastgohlarining nazariy unumdorligi ni quyidagicha aniqlanadi:

bu yerda – dastgohning taroq bo’yicha taxtlash kengligi;
– dastgoh bosh valining bir marta aylanish vaqti.
Mato hosil qilish usuli parallel bo’lgan to’quv dastgohlarining nazariy unumdorligi quyidagicha aniqlanadi:

bu yerda – arqoq tashlagichning tezligi;
– bir vaqtning o’zida taxtlash eni da bo’ladigan arqoq tashlagichlar soni.
Mato hosil qilish usuli ketma-ket-parallel bo’lganda esa quyidagicha aniqlanadi:

bu yerda – diskli baraban 1 ning (15.6-rasm) uzunligi yoki tanda bo’yicha taxtlash kengligi;
– barabanning ko’pburchaklik qirrasi markaziy burchagining yarmiga buralish vaqti: ( – barabanning aylanish tezligi; – barabanning yarim qirralari soni).
Iqtisodiy samaradorlikni aniqlash to’quv dastgohini loyihalashning yakuniy bosqichi hisoblanadi. Iqtisodiy samaradorlikni mavjud to’quv dastgohini sinashda olingan va loyihalangan dastgohning hisobiy ko’rsatkichlarini qiyoslash asosida aniqlanadi. Bunda xarajatlarning qoplanish muddati ikkala holdagi qo’shimcha kapital qo’yilmalar va mahsulot tannarxining pasayishi farqlarining nisbati sifatida quyidagicha aniqlanadi:

bu yerda va – mavjud va loyihalangan dastgohlar uchun kapital qo’yilmalar;
va – ikkala holdagi yillik mahsulotning tannarxi.
To’quv dastgohining iqtisodiy samaradorligini belgilovchi asosiy ko’rsatkichlar quyidagilardir: dastgohning unumdorligi, dastgoh chiqargan mahsulot birligining tannarxi; mehnat unumdorligi; ishlab chiqarish maydonining birligidan olingan mahsulot; chiqindilar miqdori, elektr energiya, suv va bug’ning chiqarilgan mahsulot birligiga sarfi va h.k.

3.