Tarixdan hikoyalar umumiy o‘rta ta ’lim maktablarining


bet151/272
Sana21.01.2022
Hajmi
#397111
1   ...   147   148   149   150   151   152   153   154   ...   272
Bog'liq
5-sinf Tarix

Jordano  Bruno.
Galileo  Galiley.
upiiifr
©Man.
94


0 ‘zingizni  sinang
♦  Nikolay  Kopernikdan  ........   asari  meros  bo ‘lib
qoldi.
Atama  mazmunini  bilib  oling
Teleskop 
—  osmon  jismlarini  kuzatish,  suratga 
olish  va  o ‘rganish  uchun  m o‘ljallangan  asbob.
Savol  va  topshiriqlar
1.  Yevropa  olim lari  astronomiya  ilmi  rivojiga  qanday
 
hissa  qo ‘shdilar?
2.  Nega  ruhoniylar  astronom  olimlarni  ta ’qib  ostiga
 
olgan lar?
28-§.  TURK3STON  MA’RIFATPARVARLARI
M a’rifat  va  ma’rifatparvarlik  haqida. 
M a’rifat  — ta ’lim va 
tarbiya  orqali  kishilarning bilimi va  ongini  oshirish yo‘lida  qili- 
nadigan  harakatdir.  0 ‘z  faoliyatlarini  bu  ishga  bag‘ishlagan 
kishilar  esa  m a’rifatparvarlar  deb  ataladi.  Yurtimizda  m a’rifatparvar­
lik  harakati  XIX  asr  oxiri  — XX  asr  boshlarida  vujudga  keldi  va  u 
jadidchilik  harakati  nomi  bilan  shuhrat  qozondi.  Jadidchilik  hara- 
katining namoyandalari  esa jadidlar deb  atalishgan.  Jadidlarni  Rossiya 
mustamlakasiga  aylanib  qolgan  yurtimizning taraqqiyotda  orqada 
qolib  ketganligi  tashvishga  solgan.  U lar  yurtimizni  ozod  va  obod 
ko‘rishni xohlagan  edilar.
Yodda  tuting!
Jadid  (arabcha  —  yangi)  —  yangilik  tarafdori,  yangilik  uchun 
kurashuvchi.1
Jadidlar  Turkistonning  ilg‘or  mamlakatlar  qatoriga  ko‘tarilishi, 
awalo,  zamonaviy bilimlarni  egallagan kishilarning  qanchalik  ko‘p 
boMishiga bog‘liq  ekanligini yaxshi  tushunganlar.  Mavjud maktabxo- 
na  va madrasalar bilan  esa  bu vazifani  hal  etib bo‘lmas  edi.  Shuning 
uchun  ham ular  o‘z  oldilariga,  birinchi  navbatda,  yurtimiz  maktab- 
larida  hukm  surayotgan  eski tartiblar va  eski  o ‘qitish usullarini  yan- 
gilash  maqsadini  qo‘ydilar.
1  O T IL .  -   Т.:  «УзМЭ».  2006.  2-jild.  64-bet.
Teleskop.
95


Eski  maktablarda,  asosan,  diniy bilimlar  o ‘qitilgan.  Tabiiy  fanlari 
esa  (fizika,  astronomiya,  kimyo,  biologiya,  zamonaviy tibbiyot  kabi 
fanlar)  deyarli  o‘qitilmagan.  Yosh  avlodga bunday fanlarni  o‘rgatmay 
turib  yurt taraqqiyotiga  erishib  bo ‘lmas  edi.
Jadidchilik harakatiga  yurtimizning taraqqiyparvar  ziyolilari  rah- 
barlik qilishdi.  Ular  ishni  dastlab  yangi usul  (usuli jadid)  maktablari - 
ni  ochishdan boshladilar.  Yangi usul maktablarida  diniy  ta ’lim bilan 
bir  qatorda  tabiat  fanlaridan  ham  saboq  berildi.  Jadidlar  iqtidorli 
bolalarni  chet  ellarga  o ‘qishga  yuborishni  ham tashkil  etdilar.
Qoloqlikka  ko‘nikib  qolgan xalqning  ongini  o‘zgartirish uchun turli 
gazeta va jumallar nashr  ettirdilar.  Teatrlar tashkil etib, ularda kishilami 
o‘yga toldiruvchi  asarlarni  sahnalashtirdilar.
M ahm udxo‘ja  Behbudiy,  Abdulla  Avloniy,  M unavvarqori 
Abdurashidxonov va boshqalar Turkiston jadidchilik harakatining yirik 
namoyandalari  edilar.

Download

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   147   148   149   150   151   152   153   154   ...   272




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish