Jadidchilik harakati shu vaqtgacha islom dunyosida sira ham ko’rinmagan ilg’or va tezkor o’qitish «Savtiya» (tovush) usuliga asoslangan jadidlar maktablari tashkil topishidan boshlandi. Bu maktablarda bolalar 1-2 yilda to’la savod chiqarib, mukammal o’qish va yozishni o’zlashtiradi. Buning uchun esa qadim an’anaviy musulmon maktablarida besh olti yil o’qish kerak edi. Aytish mumkinki, «savtiya» usulidagi jadid maktabi vatanimiz tarixidagi buyuk kashfiyotlar silsilasinin boyitdi.
Jadid maktabi faqat o’qitish usuli jihatidan emas, balki, unda diniy (ilohiy) va dunyoviy ta’lim-tarbiya va o’o’zaro mutadillik asosida joriy etilishi, bolalar esa qulay partalarda o’tirishi, darslarda xarita va rasmlardan foydalanishi bilan ham butunlay Yangi maktab edi. U keyinchalik hozirgi zamonaviy milliy maktab uchun asos bo’ldi.
Bu maktablarda shariat ilmlari bilan birga mat, geog, ona tili, rus tili va arab tillari, ashula va jism. tarb fanlari o’qitila boshlandi.
Jadid maktablari 4 (boshlangich ) va 7 yillik edi. Bunday yetti yillik maktablar Toshkentdan tashqari Qo’qon, Samarqand kabi yirik shaharlarda ham ochiladi.
Jadid maktablari qat’iy nizom, tartib va intizom dastur va darsliklarga asoslandi. Tarихda 1- bo’lib, jadidlar o’quvchilarga kundalik, chorak va yillik baholar quyishni joriy etdilar.O’quvchilar sinfdan-sinfga jamoatchilik oldida ochiq imtihonlar topshirishi evaziga o’tkazilgan. Ba’zi ma’lumotlarga ko’ra 1903 y. Toshkentda 20 ta (shundan 2 tasi urta) jadid maktablari bo’lgan.
IV. Ma’ruza mavzusi ustidan ishlash:
Bu vazifa talabalarning matn ustida ishlari orqali bajariladi.
V. Aqliy hujum:
Yangi mavzuni mustahkamlash maqsadida o’tkaziladi.
Fan taraqqiyotida jadidlarning qo’shgan hissasi.
Ulug’ Vatan urushi yillarida fan va texnika.
Ilmiy texnika inqilobining jamiyat rivojiga ta’siri.
O’zbekistonda ilk universitetlarning ochilishi.
VII. Mashg’ulotlarni yakunlash:
Talabalar javoblariga qoyilgan ballar e’lon qilinadi.
Mavzu yo’zasidan berilgan savollarga javob olinadi.
VIII. Savollar va topshiriqlar:
Mavzu yakunidagi savollarga javoblar tayyorlash.
Kelgusi mashg’ulot mavzu mazmuni bilan tanishib kelish.
Adabiyotlar
1. Mirziyoyev Sh.M. Milliy taraqqiyot yo’limizni qat’iyat bilan davom ettirib, yangi bosqichga ko’taramiz. T.1. -Toshkent.: O’zbekiston. 2017.
2. Mirziyoyev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va oliyjanob xalqimiz bilan quramiz. -T.; O’zbekiston.. 2017.
3. Mirziyoyev Sh.M. Erkin va farovon, demokratik O’zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. -Toshkent.: O’zbekiston. 2017.
4. Karimov I.A. Tarixiy xotiasiz kelajak yо’q. 7 j. - T., О’zbekiston, 1999.
5. Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat - yengilmas kuch. - T, “Ma’naviyat”, 2008.
6. Gaydeko P.P. Evolyusiya ponyatiya nauki (XVII – XVIII vv.). M., 1987.
7. Gorelov A.A. Konsepsii sovremennogo yestestvoznaniY. M., 1998.
8. Zvorikin A.A. i dr. Istoriya texniki. M., 1962.
9. Istoriya O’zbekistana. T. 3. T., 1995.
10. Isxakov F. Natsionalnaya politika sarizma v Turkestane. T., 1997.
11. Ziyoyev Hamid. Tariхning ochilmagan sahifalari. T. ”Mehnat”. 2003.
12. Ziyoev X. Turkistonda Rossiya tajovo’zi va hukmronlgiga qarshi kurash. T. 1998.
13. O’zbekiston Sovet mustamlakachiligi davrida. II-kitob. T. ”Sharq”. 2000.
14. SHamsuddinov R. O’zbekistonda sovetlarning quloqlashtirish siyosati va uning fojeali oqibatlari. T. ”SHarq”. 2001.
Do'stlaringiz bilan baham: |