«Sahih» butun musulmon olamida keng tarqalgan, unga takliflar, sharxlar, tadqiqotlar yozilgan.
O’rta Osiyolik olimlar hadisshunoslik bilan birga islom xuquqshunosligi — fiqf hamda Qur’onga tafsir yozish sohasida ham shuxrat qozonganlar. Masalan, O’rta Osiyodan chiqqan mashhur huquqshunoslardan Burxoniddin Marg’inoniy, Abu Lays Samarqandiylarni ko’rsatib o’tish zarur.
Islomning asosiy manbai «Qur’on»ga tafsir (sharh izox;) yozish sohasida ham bu davrdagi O’rta Osiyolik olimlardan Xorazmda yashab ijod etgan Zamaxshariy, Faxriddin Roziy kabilar o’z asarlari bilan Islom dinshunoslari orasida nom qozonganlar.
Shuni alohida ta’kidlash lozimki, bu davrda dinshuoslik, islom ilohiyotini urganish, kalom, fiqh, ilm-fan, ilmiy madaniyatning muhim sohalaridan hisoblangan va ilmlar tasnifi tizimida muhim o’rin egallagan. Shu sababdan bo’lsa kerak bu davrda qomusiy olim mutafakkirlar turli aniq bilimlar qatorida diniy bilimlar bilan ham mashg’ul bo’lganlar.
O’rta Osiyo mo’zofotida birinchi vujudga kelgan yirik so’fiylik oqimi yassaviylikdir. Bu oqimga Axmad Yassaviy (1105—1165) asos solgan. Yassaviy Yassi (Turkiston) shahrida ruxoniy oilasida tug’ilgan. Uning otasi IbroХИm Yassi Sayram shahrida o’zoq yil shayxlik qilga va ko’p muridlarga ega bo’lgan.
IV. Ma’ruza mavzusi ustidan ishlash:
Bu vazifa talabalarning matn ustida ishlari orqali bajariladi.
V. Guruhlarda ishlash:
Talabalar 5 guruhga bo’linadi. Ularni qo’llanma, adabiyotlar, matnlar boyicha mustaqil ishlari quyidagicha topshiriqlarni bajarish bilan mustahkamlanadi.
1-guruhga topshiriq:
Islom-mintaqa xalqlari madaniy munosabatlari bog’lovchisi.
2-guruhga topshiriq:
Ilmiy bilimlar rivojida Ma’mun Akademiyasining roli.
3-guruhga topshiriq:
Sharq qomusiy olimlarining dunyo ilmiy tafakkuri taraqqiyotiga qo’shgan hissasi.
4-guruhga topshiriq:
O’rta Osiyoda Sufizm tariqatining vujudga kelish sabablari.
VI. Aqliy hujum:
Yangi mavzuni mustahkamlash maqsadida o’tkaziladi.
Islom-mintaqa xalqlari madaniy munosabatlari bog’lovchisi.
Ilmiy bilimlar rivojida Ma’mun Akademiyasining roli.
Sharq qomusiy olimlarining dunyo ilmiy tafakkuri taraqqiyotiga qo’shgan hissasi.
O’rta Osiyoda Sufizm tariqatining vujudga kelish sabablari.
VII. Mashg’ulotlarni yakunlash:
Talabalar javoblariga qoyilgan ballar e’lon qilinadi.
Mavzu yo’zasidan berilgan savollarga javob olinadi.
VIII. Savollar va topshiriqlar:
Mavzu yakunidagi savollarga javoblar tayyorlash.
Kelgusi mashg’ulot mavzu mazmuni bilan tanishib kelish.
Ilmiy bilimlar rivojida Ma’mun Akademiyasining roli.
Adabiyotlar:
1. Mirziyoyev Sh.M. Milliy taraqqiyot yo’limizni qat’iyat bilan davom ettirib, yangi bosqichga ko’taramiz. T.1. -Toshkent.: O’zbekiston. 2017.
2. Mirziyoyev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va oliyjanob xalqimiz bilan quramiz. -T.; O’zbekiston.. 2017.
3. Mirziyoyev Sh.M. Erkin va farovon, demokratik O’zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. -Toshkent.: O’zbekiston. 2017.
4. Karimov I.A. Tarixiy xotiasiz kelajak yо’q. 7 j. - T., О’zbekiston, 1999.
5. Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat - yengilmas kuch. - T, “Ma’naviyat”, 2008.
5. Virginskiy V.S. Ocherki istori nauki i texniki XVI – XIX vv. M., 1984.
6. Gaydeko P.P. Evolyusiya ponyatiya nauki (XVII – XVIII vv.). M., 1987.
7. Gorelov A.A. Konsepsii sovremennogo yestestvoznaniY. M., 1998.
8. Zvorikin A.A. i dr. Istoriya texniki. M., 1962.
9. Istoriya O’zbekistana. T. 3. T., 1995.
10. Isxakov F Natsionalnaya politika sarizma v Turkestane. T., 1997.
Do'stlaringiz bilan baham: |