|
Kamtarlik nima
Kamtarlikning ma'nosi xilma-xil bo'lib, munozara doirasiga qarab, u o'ziga xos tuzatishlarga ega bo'ladi, umumiylaridan tortib, talabchanlik va o'zini birinchi o'ringa qo'yish istagi yo'qligi bo'lib qoladi. O'z hayotini tartibga solish nuqtai nazaridan u hashamatga intilmasligi va o'zini qulay his qilish uchun ahamiyatsiz resurslar kerakligini tushunish bilan ajralib turadi. Shaxslararo munosabatlar nuqtai nazaridan, kamtarlik boshqalarga samimiy qiziqish bilan ajralib turadi va o'zidan ko'ra ko'proq, bunday odam gapirish va maqtanishdan ko'ra ko'proq so'raydi va tinglaydi. Bundan tashqari, muloqot jarayonida barcha odamlarning qadr-qimmati tan olinadi, jamiyatda qabul qilingan qoidalar namoyon bo'ladi va ularga rioya qilinadi.
Kamtarlik insonga atrof-muhitga ortiqcha e'tiborni jalb qilmasdan moslashishga imkon beradigan xarakter xususiyati hisoblanadi, asosan o'z shaxsiga (harakat yoki so'z, kiyim yoki xarid bilan) e'tiborni qaratishni noloyiq xatti-harakatlar deb hisoblaydi.
Ko'pgina qoidalar to'plami (odob-axloq qoidalari, odobli ijtimoiy xulq-atvor, cherkov tomonidan tasdiqlangan) kamtarlik insonni bezatadi va boshqalarga ulardan o'rganish imkoniyatini va qarashlarini ta'minlaydigan, mehribonlikni rivojlantirishga hissa qo'shadigan eng qimmatli xususiyat ekanligini aytadi. , yaxshi munosabatlarni o'rnatish. Ammo ba’zilar o‘z manfaati va ayyorligidan o‘z manfaati yo‘lida foydalanib, o‘zga qonunlar asosida yashayotgan jamiyatda hayo har doim ham ijobiy ta’sir ko‘rsatmasligi mumkin.
Kamtarlik xarakter xususiyati emas yoki u xulq-atvorda namoyon bo'ladi va uning ma'lum bir chizig'ini aks ettiradi va bunday xatti-harakatlarning sabablari ham har xil bo'lishi mumkin. Kamtar odam olijanoblikdan bo'lishi mumkin yoki u o'zining xizmatlarini chin dildan ajoyib deb hisoblamasligi yoki o'zini ko'rsatishga qodir emasligi yoki hayo niqobi ostida yashirinib, boshqalarning uni taqdim etishini kutishi mumkin. Ko'pchilik, boshqalar kamtarona namoyishlarni qanchalik qadrlashini bilib, faqat qisman o'zlari taassurot qoldirishlari kerak bo'lgan kerakli odamning huzurida harakat qilishlari mumkin, qolgan vaqt esa shafqatsiz va bo'sh. Bu haqiqiy kamtarlik emas, xuddi o'z g'arazli maqsadlarini ko'zlagan mehribonlik haqiqiy mehribonlik emas.
Xushmuomalalik - bu bo hqa odamga ni batan xu hmuomalalik, e'tibor yoki yax hi xulq-atvor.Xu hmuomalalik odobli o'zidan kelib chiqadi u diqqatli va o'ziga xo odamga murojaat qili h uchun Xushmuomalalik odobli so'zidan kelib chiqadi u diqqatli va o'ziga xos odamga murojaat qilish uchun foydalanadi. Xushmuomalalikning sinonimlari sifatida quyidagi so'zlar mavjud: xushmuomalalik, samimiylik, xushmuomalalik, iltifot, nafislik, mulohaza yoki protokol.
Shuning uchun, xushmuomalalik a hurmat va ta'limni namoyish etish bu yaxshi urf-odatlar orqali ifoda etilgan. Masalan, "Meni kutib olish iltifoti juda yoqimli edi", "Maktab o'quvchilari hayratga soladigan iltifotga ega".
Shuni aytib o'tish joizki, odob-axloqni aks ettirish bilan bir qatorda bunday e'tiborni aks ettiradigan turli xil iboralar yordamida ham berish mumkin.
Shunga qaramay, shuni ta'kidlash kerakki, bir madaniyatda xushmuomalalik deb qaraladigan ko'plab harakatlar boshqasiga umuman yoqmasligi va hatto ularning urf-odatlariga begona bo'lishi mumkin.
Odob, odatda, turli xil shaxslararo munosabatlar amalga oshiriladigan turli makonlarda va tadbirlarda mavjud.
Shunday qilib, xushmuomalalik, shuningdek, ko'pchilik tomonidan qadr-qimmat sifatida qabul qilinadi axloqiy va ijtimoiy, bu orqali shaxslar hurmat bilan harakat qilishadi, ta'lim qoidalariga ko'ra, boshqalar bilan muomala qilishda ehtiyotkorlik va ehtiyotkorlik bilan harakat qilishadi.
Xuddi shunday, ko'pgina korxonalar va kompaniyalarda a berish odat tusiga kiradi bepul sovg'a sizning xizmatingizni tanlaganingiz uchun tashakkur sifatida. Bu mehmonxona xizmatlari, restoranlarda va xizmat ko'rsatadigan boshqa kompaniyalarda juda keng tarqalgan.
Masalan, mehmonxonalar mavjud bo'lib, ularda mijozlarga dam olish yoki ish kunlri uchun o'z imkoniyatlarini tanlab olishlariga e'tibor berish uchun kechki ovqat yoki kurortga vaqt ajratish odat tusiga kiradi.
4. XXI asrga kelib, inson mohiyatini, uning hayoti maʼno-mazmunini oʻrganishga boʻlgan qiziqish tobora ortib borayotgani oʻz navbatida yana muhabbat mavzusiga murojaat qilishni taqozo qiladi. Aslida, butun insoniyat tarixi – insoniyat madaniyatlarining hamma qatlamlari, inson takomilining barcha darajalari – tabiiy-biologik boʻladimi yoki ruhiy emotsional, ijtimoiy-shaxsiy yoki maʼnaviy-axloqiy muhabbat mavzusi bilan bogʻliqdir. “Hozirgi kunda kechayotgan antropologik inqiroz insonning oʻz-oʻzidan, boshqa insonlardan, tabiatdan, jamiyatdan va umuman kosmosdan begonalashuvining kuchayib borayotgani ham muhabbat mavzusini tadqiq etishning dolzarbligini yanada oshiradi.[1]
Shuning uchun biz ushbu mavzuni – muhabbat mavzusining tarixiy-genetik ildizlarini, bunga bogʻliq boʻlgan baʼzi tushunchalarning etimologik maʼnolarini, oʻrta asrlarda bu borada kechgan bahs-munozaralarning oʻziga xos jihatlarini, uning nazariy-gʻoyaviy asoslarini, ushbu mavzuga oid boʻlgan turli mutasavvif va faylasuf allomalarning qarashlarini islom falsafiy tafakkurining asosiy yoʻnalishlaridan biri hisoblangan tasavvuf taʼlimoti asosida ilmiy tadqiq etishni lozim topdik. Xususan, bunda shayx, imomi kabir, sayyid, zohid nomlari bilan mashhur boʻlgan mutasavvif alloma Abu Ismoil ibn Muhammad ibn Abdulloh Mustamliy Buxoriyning “Sharh at-taarruf” asarini asos sifatida tanladik.[2]
Dastlab manbalarni tahlil etar ekanmiz, “muhabbat” soʻzining “ishq”, “sevgi”, “mehr” kabi tushunchalar bilan birga qoʻllanilishini koʻramiz. Biz ushbu tadqiqotimizda ham imkon qadar faqat muhabbat va ishq tushunchalariga toʻxtalamiz va ularning oʻziga xos jihatlarini, mazmun-mohiyatini yoritishga harakat qilamiz.
“Muhabbat” soʻzining etimologiyasi va maʼnolari
“Muhabbat” soʻzining kelib chiqishi toʻgʻrisida turli qarashlar mavjud. Baʼzilar ushbu soʻzni “muhovibat” soʻzidan olingan, deyishadi. Boshqa baʼzilar esa “muhabbat” soʻzining “hubb” (xum) soʻzidan kelib chiqqanini taxmin qilishadi. Ularning taʼkidlashlaricha, xum toʻlganida unda boshqa narsa uchun joy qolmaganidek, koʻngil ham muhabbat bilan toʻlganidan soʻng, unda sevmagan kishisiga joy qolmagay. Yana boshqa baʼzilar “muhabbat” soʻzining “habb” (don) soʻzidan kelib chiqqani toʻgʻrisida fikr bildirishadi. Jumladan, “habb” soʻzi toʻgʻrisida har bir magʻzli narsaning doni bor, deydilar. Shundan kelib chiqib, yurakning oʻrtasini “habbat ul-qalb” (yurak doni), deydilar va doʻst (sevgili, suyukli, mahbub, maʼshuq) oʻsha joydan oʻtsa, oʻshani “muhabbat” deb ataydilar
Do'stlaringiz bilan baham: |
