|
Ruhiy ehtiyojlar , atrofdagi dunyo bilimi, o'zini ifoda etish. Har bir inson rivojlanishga va o'z-o'zini anglashga ehtiyoji bor. U olgan ma'lumot qanchalik ko'p bo'lsa, uning ongi yanada kengayadi.
Dunyo nuqtai nazaridan kelib chiqqan e'tiqodlar va qat'iy qarashlar. Bilim jarayonida insonning ma'naviy dunyosi va dunyoqarashi uning xatti-harakatlarini va hayot haqidagi qarashlarini shakllantiradi, bu esa xatti-harakatlar modelini belgilaydi.
Ijtimoiy faoliyat . Har bir inson uchun boshqalar bilan muloqot qilish va faoliyatning bir yoki bir nechtasini amalga oshirish qobiliyati juda muhimdir. Ijtimoiy tadbirlar eng yaxshi fazilatlarni rivojlantirish va yaxshilashga yordam beradi.
Maqsadlarni belgilash va erishish . Agar biror kishi ongli ravishda maqsadlarni qo'ygan bo'lsa, bu yuqori tushuncha darajasini ko'rsatadi. Insonning ichki ma'naviy olami yaqin kelajak uchun rejalar va uning hayot yo'lini aniq tasavvurini aks ettiradi.
O'z e'tiqodlari haqiqatiga ishonish . Bizning yo'limizga ergashishga va bilimimizni davom ettirishga imkon beruvchi imondir. Iymonsiz, inson tizimning quliga aylanadi, ya'ni. e'tiqodi va qadriyatlari bilan yashaydi.
Insonning jamiyat bilan aloqa qilishiga imkon beruvchi hissiyotlar va hissiyotlar . Bizning har birimiz his-tuyg'ularimiz o'z shakllarida ifodalanadi, shuning uchun zamonaviy insonning ma'naviy dunyosi tabiat bilan bo'lgan munosabatlariga, atrofdagi haqiqatga ega bo'lishi mumkin.
Hayot qadriyatlari va ideallari , faoliyatning ma'nosi. Yaratilgan qadriyatlar asosida biz o'z hayotimizda hayotning ma'nosini va umuman olganda har qanday faoliyatni tushunamiz.
Fuqarolarning siyosiy faolligini oshirish – demokratik jamiyat qurish omili. Demokratik jamiyat barpo etishda fuqarolarning ijtimoiy jarayonlarda faol ishtirok etishi eng muhim omillardan biridir. Bu haqda mamlakat Prezidenti I.A.Karimov quyidagi fikrni bildiradi: “Hokimiyat tuzilmalarining demokratik mazmuni ko‘p jihatdan davlatni boshqarishda fuqarolarning ishtirok etish masalasi qanchalik hal qilinganligi bilan belgilanishi ma’lum. O‘zbekistonda ushbu huquqning amal qilishi uchun qonun asoslari yaratilgan. Biroq hali jamiyat va fuqarolar davlatni boshqarishda ishtirok etish, o‘zlari qanday boshqarilayotganligi haqida ma’lumot olish huquqini anglay boshlashiga va bu huquqdan foydalana oladigan bo‘lishlariga erishish kerak. Shunday sharoitdagina davlat va uning institutlari, mansabdor shaxslar jamiyat va fuqaro oldidagi o‘z mas’uliyatlarini his qiladilar. Buning uchun fuqarolarning siyosiy faolligini oshirish zarur. Barqaror, mustahkam tizimlarda, agar fuqarolarning siyosiy manfaatlarini ro‘yobga chiqarish uchun hamma huquqiy, demokratik shart-sharoitlar yaratilgan bo‘lsa, aholining o‘zi ixtiyoriy ravishda, professional asosda mamlakatning siyosiy hayotida tobora keng ishtirok etadi”1.
Fuqarolar ijtimoiy-siyosiy faolligini oshirish mezonlari quyidagilardan iborat:
1. Fuqarolik jamiyati institutlari. Hozirgi davrda O‘zbekiston jamiyatida 7 millionga yaqin fuqarolar kasaba uyushmalari faoliyatida, 600 mingdan ortiqroq fuqarolar esa siyosiy partiyalar a’zolari sifatida jamoatchilik ishlarida ishtirok etadilar. Shuningdek, millionlab fuqarolar yoshlar, xotin-qizlar, turli jamg‘armalar, nodavlat notijorat tashkilotlar faoliyatida ishtirok etadilar. Mamlakat viloyatlarida 661 ta, tumanlarda 4564 ta, shaharlarda 831 ta viloyat, shahar va tuman kengashlari deputatlari, 10.000 ga yaqin o‘zini o‘zi boshqarish organlari ijtimoiy-siyosiy jarayonlarda faol ishtirok etmoqdalar.
Mustaqillik davrida yoshlarning ijtimoiy faolligini oshirishga ham muhim e’tibor berildi. Mamlakatda O‘zbekiston yoshlarining «Kamolot» ijtimoiy harakati jamiyatning barcha yo‘nalishlarida keng faoliyat olib bormoqda.
2. Ijtimoiy-siyosiy faollikni oshirishda saylovlar muhim o‘rin tutadi. Unda avvalo, saylovchilarning ixtiyoriy bergan ovozlariga binoan siyosiy institutlar legitimligi oshadi. Qolaversa, saylovlarda jamiyatdagi turli xil guruhlarning tinch raqobatdoshligi kutilganligi sababli ham saylash jarayonlari siyosiy ziddiyatlarni hal etishga olib keladi. Shuningdek, saylovlar aholi siyosiy manfaatlarini ifoda etuvchi siyosiy partiyalar, boshqa siyosiy tashkilotlarning faol harakatlari tufayli turli ekstremistik harakatlarni cheklab turadi. Shu bilan birga saylovlar fuqarolarning ijtimoiy-siyosiy ijtimoiylashuviga ko‘maklashadi. Saylovlardagi turli kampaniyalar, ularni ommaviy axborot vositalarida yoritish kabi tadbirlar saylovchilar siyosiy va huquqiy madaniyatlarini yuksaltiradi. Shuningdek, saylovlar fuqarolarning siyosiy jarayonlarda faol ishtirok etishiga qulay imkoniyatlar yaratadi.
Odatda intellektual rivojlanish va estetik tuyg'ular har doim o'z qo'lida bo'ladi, chunki etarli darajadagi ta'limga ega bo'lmagan odam, hech qanday davrning yaratilishining buyukligini tushunishi mumkin emas. Biz estetik tuyg'ular va ularni qanday qilib rivojlantirish mumkinligini ko'rib chiqamiz.
Do'stlaringiz bilan baham: |
