Tarix imtihon biletlari javoblari 2021-yil

TARIX imtihon biletlari javoblari 2021-yil

1-bilet

1) Shayboniylarga amakivachcha ashtarxoniylar jo’jixon naslidan XIV-asrning 80-yillaridan boshlab Ashtarxon xonligida (Hoji tarxon , Astraxan) hukmronlik qilganlar. Ruslar bu xonlikni Astraxan deb ataganlar.1556-yilda Astraxanni Ruslar bosib olgach Astraxanning sobiq hukmdori Yormuhammadxon oila a’zolari bilan Buxoroga keladi. Ularni Buxoro xoni Iskandarxon (Abdullaxon II ning otasi) izzat ikrom bilan kutib oladi.Iskandarxon o’zining qizi Zuhrabegimni Yormuhammadxonning o’g’li Jonibek sultonga beradi. U shu tariqa Buxoro xoni oilasi bilan qarindosh bo’lib qoladi. Jonibek sulton Zuhrabegimdan 3o’g’il (Din Muhammad, Boqi Muhammad,Vali Muhammad) ko’radi. Keyinchalik Jonibek sulton va uning o’g’illari Buxoxoda yuksak mavqeiga erishadi va Buxoro xonligi viloyatlarida hokimlik vazifasini bajaradi.

Shayboniylardan taxt uchun munosib voris qolmagach, taxt uchun eng maqbul odam Jonibek sulton bo’lib qoladi.Xonlikdagi nufuzli kishilar unga taxtga o’tirishni taklif qilishadi, lekin u o’g’li Din Muhammad foydasiga taxtdan vos kechadi. Shu orada Din Muhammad vafot etadi. Natijada 1601-yilda Jonibek Sultonning ikkinchi o’g’li Samarqand hokimi Boqi Muhammad taxtga o’tiradi . shu tariqa Buxoroda Ashtarxoniylar sulolasi hukmronligi boshlanadi.

2) Temuriylar tarixi davlat muzayi – Amir Temur tavalludining 660 yillik yubileyi munosabati bilan bilan 1996-yilda Toshkent shaxrida qurilgan . Bu inshootning balandligi 31 metrni tashkil qiladi va u 3qavatdan iborat. Shu tariqa u 3 qismga bo’lingan 1-qismi TUG’ILISH, 2-YUKSALISH, 3- faxrlanishlardan iborat.Bu muzayda Amir Temur hukmronligi davriga oid bir qancha ekspanatlar va Amir Temurga tegishli bir qancha buyumlarni ko’rish mumkin.

3) ABDULLA QODIRIY. U 1894-yilning 10-aprelida Toshkent shahrida o’rta hol oilada tug’ilgan.1917-yilgi to’ntarishlargacha boy oilalarda turli yumushlar bilan ishlagan: prikazchik (yugurdak),usta, bog’bonlik qilgan. Oktabr to’ntarishidan keyin sho’ro idoralarida ishlagan. Uning felyetonlari “mushtum “ jurnalida bosilgan. U o’zbak romanchiligiga asos solgan. Abdulla Qodiriyning “O’tkan kunlar”, Menrobdan chayon”,”Obid ketmon” kabi romanlari hammamizga birdek ma’lum. Unga 1926-yilda “sho’ro rahbarlarini matbuot orqali obro’sizlantirdi”degan ayblov bilan qamoqqa hukm qilishadi. Lekin ayblovning uydurmaligi va guvihlarning sohtaligi hammag ravshan edi. Adibni 1937-yilda yana bir bor “Stalinning qatag’on mashinasi” olib ketadi. Abdulla Qodiriy 1938 –yil 5-oktabrda Toshkent shahridagi Bo’zsuv kanali bo’yida otib tashlanadi.

2-bilet

1) Dashti qipchoq qabilalarining rahnamolari Abulxayrxonning vafotidan so’ng yana o’zaro urushlar yana takrorlanmasligini istamas edilar. Ular Muhammad Shayboniyxon timsolida bu urushlarga barham bera oladigan insonni ko’rishdi. Undan tashqari ularning ko’p yillik o’troq hayot tarzini hohlar edilar. Ular ular o’troq hayotga Muhammad Shayboniyxon bilan birga erishishlariga ishonishardi. Endilikda ularga hunarmandchilik yuksak darajada rivojlangan, va yerlari unumdor hududlar ya’ni mavoravunnaxr kerakligini yaxshi bilar edilar. Bu omlillar Muhammad Shayboniyxon hokimiyatini yana mustahkamlaydi. U Mavoravunnaxrdagi ichki vaziyatni yaxshi bilardi. Undan tashqari Mavoravunnaxr temuriyzoda hukmdorlarning toj-u taxt uchun kurashlaridan charchagan edi. Hattoki bu terdagi ayrim yuqori tabaqa vakillari savdogarlar va oddiy aholi Muhammad Shayboniyxon timsolida Mavoravunnaxrda tinchlik o’rnata oladigan insonni ko’rishgan. Shu tariqa barcha temuriylar saltanati hududlarida o’z hokimiyatini o’rnatishi uchun barcha shart sharoitlar yetilgan edi. Uning ham asosiy maqsadi ham shu edi. U bu maqsadini ro’yobga chiqarish uchun mavoraunnaxrga 1499-yilda yurish boshlaydi. U janglarda “to’lg’anma” usulidan foydalanadi va natijada raqiblarini sarosimaga solib qo’yadi. U 1500-yilda Samarqandni qisqa muddatda egallaydi va yangi o’zbek davlatiga SHAYBONIYLAR davlatigfa asos solidi.1501-yilda Samarqandni butkul bo’y sundiradi.

2) Minorayi Kalon (katta minora) Buxoro shahrida bunyod etilgan en ggo’zal me’moriy yodgorliklardan biri. Uni Movarounnahr hukmdori Arslonxon 1127-yilda qurdirgan. Minoraning poydevori yer sathidan 9 metr chuqurlikda joylashgan. Balandligi esa 50 metrni tashlik qiladi va u qishiq g’ishtdan qurilgan. Yuqori qismi atrofida kuzatishga mo’ljallangan 16 ta darcha mavjud. Minoraning tepasiga uning ichki qismida qurilgan 104ta aylanma qilib qurilga zinalar orqali chiqilgan.