Tarix 9-sinf

6-BILET
1. Qadimgi Mesopatamiya hamda yunon sivilizatsiyalarini taqqoslang.
2. Amir Nasrulloxon haqida ma’lumot bering.
3. “Shovinizm” atamasiga izoh bering.

Mesopotamiya (yun. (mezos) - "orasi", "o’rtasi" va (potamos) - "daryo", ya’ni "ikki daryo oralig’i") Tigr va Yevfrat daryolari orasidagi mintaqa bo Tib, asosan hozirgi Iroq hamda shimoli-sharqiy Suriya, janubi-sharqiy Turkiya va g’arbiy Eron hududlariga mos keladi. Miloddan avvalgi 4—3ming yillikda Mesopotamiya hududida ilk davlatlar (Ur, Uruk, Lagash va boshqalar) vujudga kelgan. Mesopotamiya ba’zan "tamaddun beshigi" deb ataladi, bunga sabab bu mintaqada Shumer, Akkad, Bobil va Ossuriya saltanatlari bo’lganligidir. Temir asrida Mesopotamiya Yangi Ossuriya va Yangi Bobil imperiyalari, keyinchalmk Axamoniylar hukmronligi ostida bo’ldi. VII asr Islom istilosigacha Sosoniylar tomonidan boshqarilgan bu hudud istilodan so’ng Iroq degan nom bilan ataladigan bo’ldi. Amir Nasrulloxon haqida ma’lumot bering. Nasrullaxon (1806-1860) — Buxoro amiri (1826-1860), mang’itlarlardan Amir Haydarning o’g’li. Otasining hukmronligi davrida Qarshida hokimlik qilgan. Amir Haydar vafotidan so’ng hokimiyat uchun kurashlarda akalari amir Husayn (1797-1826) va amir Umar (1826-yil )ni oradan ko’tarib, Buxoro taxtiga o’tiradi (1826). Nasrullaxon o’z hukmronligi davrida islom shariati ko’rsatmalariga qat’iy amal qilgan. Nasrullaxon jasur va dovyurak kishi bo’lganligi bois unga "bahodir", "botir" unvonlari berilgan. Nasrullaxon davlat hokimiyatini mustahkamlash maqsadida urug’ va qavm boshliqlari bo’lgan ko’plab amaldorlarni quyi tabaqalardan chiqqan yosh va g’ayratli kishilar bilan almashtirdi. 1837-yilda harbiy sohada islohotlar o’tkazib, o’z qo’shinining jangovar holatini yaxshiladi. Nasrullaxon Xiva va Qo’qon xonliklarini Buxoro atrofida birlashtirishga uringan. Nasrullaxon hukmronlik qilgan yillar Turkiston mintaqasida Rossiya-Angliya manfaatlari o’zaro t’qnashgan davr hisoblanadi. Nasrullaxon tomonidan va uning davrida Buxoroda Qozi Hasanxo’ja, Olimjonboy, Eshoni Pir, Mirzo Ubayd, Modorixon, Ismoilxo’ja (1829) Aliy Cho’bin, Mirzo Abdulg’affor, Tojiddin madrasalari (1860) qurildi, Xalifa Xudoydod me’moriy majmuasining qurilishi yakunlandi (1855). . Nasrullaxon Buxoroda dafn etilgan.