Tarix-7 2017.(Uzb). indd

Savdogarlar va bîzîrlàr. Shaharliklar o‘z foydasiga 
mol sotishni, kimga qarzga pul berishni, nimaga pul 
sarf 
lashni yaxshi bilganlar. Tinib-tinchimas savdogarlar 

---

72
III BOB. JAHON XALQLARI O‘RTA ASRLARNING RIVOJLANGAN DAVRIDA
59-rasm. 
Marko Polo
boyib ketish maqsadida uzoq va xatarli sayohatlarga 
chi qishgan.
O‘rta yer dengiz sohillari bo‘ylab itali-
yalik savdogarlar o‘z 
larining savdo man-
zilgohlari – faktoriyalar tizimini yara-
tishgan. Ularning ko‘pchiligi genuyalik 
va venetsiyaliklar bo‘lishgan. Bu dengiz 
respublikalari ajoyib savdo va harbiy flot-
lariga ega bo‘lishgan. Ularning kemalari 
Yaqin Sharq 
dan Yevropaga qimmatbaho 
mollar: shoyi matolar, chinni idish 
lar, 
turli ziravorlar va boshqa narsalarni olib 
o‘tardi.
Venetsiyalik savdogarlar – Pololar 
oilasi vakillari XIII asrda mo‘g‘ullar 
xonining Osiyoning ichkarisidagi qaror-
gohiga yetib boradi. Marko Polo 25 yil davom etgan 
sayohatining 17 yilini Xitoyni egallagan mo‘g‘ullar xoni 
Xubilay saroyida xizmatda o‘tkazib, yevropaliklardan birin-
chi bo‘lib bu sirli o‘lkalarni o‘z kitobida tavsiflaydi. Yev-
ropaliklar faqat XIX asrdagina dengiz orqali o‘tib, XIII 
asrda Marko Polo  sayo 
hat qilgan o‘lkalarni o‘z ko‘zlari 
bilan ko‘radilar. Marko Poloning kitobidagi Sharq mam-
lakatlarining afsonaviy boyliklari 200 yildan so‘ng genuya-
lik dengizchi Xristofor Kolumbda shunchalik katta taassu-
rot qoldiradiki, u nima bo‘lganda ham Hindistonning boy 
sohillariga yetishga qaror qiladi.
Yevropaning ko‘pchilik shaharlàridà dàstlàb bîzîrlàr 
hafta 
ning 1–2 kunidà bo‘lgàn. Dîimiy bîzîrlàr fàqàt yirik 
shaharlàrdà uchràgàn.
Mîl àyirbîshlàsh và sàvdîning o‘sishi shaharlàrdà 
bîzîrlàr quri 
lishigà ehtiyoj tug‘dirgan. Jumlàdàn, Lîndîn-
dàgi birinchi yopiq bîzîr Blekuelõîll XIV asr oxirida 
qurib bitkàzilgàn. Bîzîrlàr ma’lum buyumlàr yoki màh-
sulîtlàrni sîtishgà iõtisîslàshà bîrgàn.