Tarix-7 2017.(Uzb). indd

40-§. KOREYA
«Tonggi tarovat» mamlakati. 
Choson (koreyscha, «Tonggi ta-
rovat») ilk koreys davlatidir. Maz-
kur davlatning asoschisi afsonaviy 
Tangun hisoblanadi. Tan 
gun Pxen-
y a n d a   Choson qirolligi g a   a s o s 
solgan. Koreyslar Tangun davrini 
koreys xalqining tashkil topish davri 
deb hisoblashadi.
O‘zaro kurashlar va xitoyliklar 
bilan bo‘lgan janglar mil. avv. I 
asrda Qadimgi Chosonni uch qirollikka – Pek che,  Silla 
va  Koguryoga bo‘linib ketishiga olib keldi.
Uch qirollik davri. Koguryo davlatining tashkil topgan 
davri haqida tarixchi olimlar yagona fikrga kela olish-
magan. Lekin u IV–V asrlarda Koreya yarimorolining 
shimoliy qis 
mi, qo‘shni Lyaodun yarimorolini egalla-
gan yirik davlat bo’lgan. Koguryo qirolligining qo‘shini 
o‘zining jangovarligi bilan ajralib turgan. Ular birin-ketin 
qo‘shni hududlarni zabt etgan. IV asr boshlarida  Koguryo 
xitoyliklarni o‘z hududidan batamom surib chiqaradi va 
116-rasm. 
Chosonning afsonaviy 
asoschisi Tangun

---

139
V BOB. OSIYO, AMERIKA VA AFRIKA XALQLARI
har jihatdan rivojlangan qudratli davlatga aylanadi. Bu 
davrda dehqonchilik, metall quyish va unga ishlov berish, 
to‘qimachilik, hunarmandchilik, savdo-sotiq rivojlangan. 
Keyinchalik Koguryo o‘rniga Parxe davlatiga asos solinadi. 
Parxe qirolligi IX asrning bi 
rinchi yarmida qud 
ratli dav-
latga aylangan. Qirollik Yaponiya bilan elchilik aloqalarini 
o‘rnatadi. X asrda ko‘ch 
manchi kidanlar zarbasidan so‘ng 
davlat parchalanib ketadi.
Koreya yarimorolining janubiy qismida III–IV asrlarda 
Pekche davlati vujudga keladi. Pekche qirolligi IV asr-
da mar 
kazlashgan davlatga aylanadi. Ilk budda tasvirlari 
Yapo 
niyaga ayni Pekche qirolligi davridan yetib boradi. 
O‘rta asrlarda pekchelik tabib, hunarmand va olimlar 
hozirgi Yaponiyaning ijtimoiy va ma 
daniy hayoti asoslari 
shaklla 
nishiga katta ta’sir ko‘rsatgan. Hattoki, pekchelik 
olim  Van In Yaponiya taxt vorisi bo‘lgan shahzodaga us-
tozlik qilgan. Pekche sulolasi hukmdorlari orqali Koreyaga 
xitoy yozuv va iyerogliflari hamda buddizm kirib keladi.
Silla qirolligi Koreya yarimorolining janubi-sharqida 
joylashgan. Dastlab Uch qirollik ichida Silla qirolligi eng 
zaifi va kam taraqqiy etgani edi. Silla qirolligi 668-yilda 
Xitoydagi Tan sulolasi bilan ittifoq tuzib, Koreya yarim-
orolini o‘z ho 
kimiyati ostida birlashtirdi. Lekin Koreya 
Xitoyga boj-yasoq to‘lab turgan. Mamlakatning birlashuvi 
Koreyada yer egaligi munosabatlarining uzil-kesil shaklla-
nishida katta ahamiyat kasb etadi. O‘zaro urushlarga 
chek qo‘yilishi, qo‘shni davlatlar bilan tinchlik o’rnatilishi 
mamlakatda ishlab chiqarish kuchlari rivojiga yo‘l ochadi.
VIII asr o‘rtalarida Silla qirolligi 
ning oltin davri bosh-
landi. Ushbu davrda davlat o‘z taraqqiyoti va qud 
ratining 
cho‘qqisiga erishadi.