Tarix-7 2017.(Uzb). indd

17-§. ÎSIYO MÀMLÀKÀTLÀRINING 
O‘RTÀ ÀSR SHAHARLÀRI 
O‘rtà àsr shaharlàri. Sharq 
màmlàkàtlàri o‘rtà àsrlàrning ri-
vîj 
làngàn dàvrigà turli payt 
 
dà o‘t-
gànlàr. Bu hîl hàr bir màm 
 
làkàtdà 
ishlàb chiqàrish tà 
ràqqiyoti turli 
dàràjàdà bo‘l 
gàni bilàn izîhlànàdi.
Dàstlàb ma’muriy màrkàz yoki 
hàrbiy qàl’àlàr sifàtidà tàsh 
kil tîp-
gàn o‘rtà àsr sha 
har 
làri, hunàr-
mànd 
chilik và sàvdîning yuksàlà 
bîrishi bilàn judà tåz rivîjlàngàn.
Îsiyoning eng yirik shaharlàri: 
Chànyàn, Lîyan, Õànchjîu, Kàmà-
kurà, Kiîtî, Îsàkà, Dåhli, Bag‘ 
dod, 
Buxoro  va Samarqand edi. Ulàrdà màktàblàr, kutubõînàlàr 
tashkil qilingan, îlimlàr, shîirlàr, ràssîmlàr, musiqàchilàr 
yashàb ijîd qilgànlàr. Îsiyo shaharlàri dàvlàt yerlàridà 
vujudgà kålgànidàn Yevropa shaharlàridàn fàrqlirîq yirik 
zamindorlàrgà qàrshi kuràsh olib bormaganlar.
Îsiyoning yirik dàvlàtlàridàn biri Õitîydà o‘rta asr 
shaharlàrining vujudgà kålishi và rivîjlànishi IX–XIII 
àsrlàrgà to‘g‘ri kålàdi. Shaharlàr Õitîyda impåràtîrgà 
bo‘ysungàn.
Shaharlàrning tàraqqiyotigà istilîchilik urushlàri to‘sqin-
lik qilgan. Jumladan, Hindistîn và uning shaharlàri o‘rtà 
àsrlàrdà judà ko‘p màrîtàbà chåt bîsqinchilàr hujumlàrigà 
uchràgàn. 
Yaponiyaning o‘rtà àsrlar shaharlàri buddà ibî-
dàtõînàlàri àtrîfidà, àlîqà båkàti và yo‘l ustidà, dångiz 

---

75
III BOB. JAHON XALQLARI O‘RTA ASRLARNING RIVOJLANGAN DAVRIDA
bo‘yidà, qàl’à atrofidà vujudgà kålàdi. Õeyyan shàhri 
1177-yilda yong‘in nàtijàsidà vayron bo‘ladi. Bu shahar 
qayta tiklàngànidàn so‘ng Kiîtî nîmini îlib màmlàkàt 
pîytàõtigà àylànàdi. Kiîtî ko‘p àsrlàr dàvîmidà Yaponi-
yaning iqtisîdiy, màdàniy và diniy màrkàzi bo‘lib qîlàdi.