Tarix-7 2017.(Uzb). indd

Màyyalàr dàvlàti. Màrkàziy Àmårikàning Yukàtàn 
yarimîrîlidà (hîzirgi Måksikà) qàdimdàn màyya õàlqlàri 
yashàb kålgàn. Milîdiy I ming yillikdà màyyalàrda sha-
har-dàvlàtlàr vujudgà kålàdi. Ulàrning hàr birini «buyuk 
kishi» –  hukm 
dîr bîsh 
qàrib, uning hokimiyati må 
rîsiy 
bo‘lgàn.
117-rasm.  Hindular 
hayotidan

---

144
V BOB. OSIYO, AMERIKA VA AFRIKA XALQLARI
  Àståklàr dàvlàti. Màrkàziy Àmårikàning hîzirgi 
Måksikà hududidà jîylàshgàn. Bu yerlàrgà shimîldàn 
kålgàn  àståklàr kàttà ko‘l o‘rtàsidàgi îrîllàrdà XII àsrdà 
Tånîchtitlàn shàhrigà àsîs sîlàdilàr, ular sun’iy to‘g‘înlàr 
bunyod etishgàn, ibîdàtõînàlàr và sàrîylàr qurishgan.
Àståklàrdà yer tàqchil bo‘lgànidàn ko‘l tàgidàn suv 
o‘sim 
liklàri và unumdîr lîyni ko‘tàrib, sîllàrdà «suzuvchi 
dàlàlàr» ham yaràtgànlàr. Bu o‘zigà õîs ekinzîrlàrdàn 
yiligà bir nåchà màrtà hîsil îlingàn.
Àståklàr urug‘ jàmîà bo‘lib yashàgànlàr. Jàmîà bîsh-
liqlàri sàylàb qo‘yilgàn. Ekin màydînlàri jàmîà a’zolarigà 
 
tàqsimlàb bårilgàn. Hukmrîn qàbilà vàkillàridàn tlàtîàni  – 
làshkàrbîshi sàylànib, u îliy hukmdîr bo‘lishidàn tàsh 
qàri, 
bîsh kîhin vàzifàsini hàm bàjàrgàn.
Àståklàr õo‘jàligining àsîsi sug‘îrmà dåhqînchilik bo‘l-
gàn. Eng muhim ekin màkkàjo‘õîri bo‘lib, undàn mo‘l 
hîsil îlingàn.
Àståklàrdà hunàrmàndchilikning ku 
lîlchilik, to‘qimà-
chilik, mis và îltindàn zargarlik buyumlàri yasàsh sîhàlàri 
yaõshi rivîjlàngàn. Ayni paytda ular ma’danlarni bilish-
maganligi sababli bîltà và pichîqlàrning tîshdàn yasàlishi 
dàvîm etgàn. Zàrgàrlàr qimmàtbàhî tîshlàrgà ishlîv bå-
rib, qàdalma nàqshlàr (mîzàikà) yasàb, sàrîy và ibîdàt-
õînà dåvîrlàrini båzàshgàn. Àståk hunàr 
màndlàri àyniqsà 
nàqshin idish 
làr, àjîyib gàzlàmàlàr, qush pàtlàridàn tîvus 
kàbi tîvlànàdigàn kàshtàlàr tikishdà mîhir bo‘lgànlàr.
118-rasm. O‘rta asrlardagi Tenochtitlan shahri 

---

145
V BOB. OSIYO, AMERIKA VA AFRIKA XALQLARI
10 — Jahon tarixi 7
Quruvchilàr to‘g‘înlàr, kànàllàr qu 
ri 
shib, xîm g‘isht 
yoki tîshdàn yasalgan ustunlàr ustidà uylàr bunyod et-
gànlàr. Bîzîrlàrdà mîl àyirbîshlàsh îrqàli sàvdî yaõshi 
rivîjlàngàn.