Tarix-7 2017.(Uzb). indd

vafotidan s o ‘ng m am lakatda taxt u chun kurash kucha-
yib k eta d i. B u u ru sh la rd a g ‘o lib c h iq q a n va ta x tn i
egallagan Alouddin Xiljiy islohotlar o ‘tkazib, davlat xazi-
nasi darom adlarini k o ‘paytiradi. X iljiy ku ch li q o ‘shin
tuzib, o ‘zboshim cha feodallarni b o ‘ysundiradi. Bu davlat
vaqtinchalik b o ‘lsa-da o ‘zining avvalgi qudratini tiklashiga
yordam beradi. D eh li sultonligining kuchli va intizom li
qo‘shini b o ‘lishi shim oldan m o ‘g ‘ullar hujumlarini qayta-
rish imkonini 
beradi.
Xiljiyning vorisi Muhammad Tug‘luq 1325-yilda taxtga
keladi. U o ‘z hukmdorligini otasi paytida mustaqillik y o ‘li-
ni tutgan knyazliklarni b o ‘ysundirishdan boshlaydi. O ‘zini
«Iskandar Z ulqarnaynning d avom ch isi» deb nom lagan
sulton davrida Hindiston yarimoroli to ‘liq birlashtiriladi.
Sultonning soliq islohoti yuz bergan qurg‘oqchilik tu-
fayli muvaffaqiyatsiz tugaydi. Tug‘luqning oltin va kumush

---

142
V BOB. OSIYO, AMERIKA VA AFRIKA XALQLARI
pullar bilan teng m uom alada b o ‘lishi m o ‘ljallangan mis
tangalarini zarb qildirishi uni k o ‘p o ‘tm ay qadrsizlanib
ketishga, har ikki islohotning natijasiz tugashiga olib k e­
ladi.
K eyingi hukmdor Feruzshoh Tug‘luq davrida soliqlar
kamaytirilib, davlat yerlari dehqonlarga ijaraga b o ‘lib be-
riladi. U ning boshqaruvi paytida qishloq x o ‘jaligi, hunar-
m andchilikning yuksalishi, oq ilon a boshqaruvi sultonga
xalq homiysi sifatida shuhrat keltiradi. Am m o mamlakatda
X IV asrda boshlangan siyosiy tarqoqlik davrida, ayrim
knyazlarning mustaqillikka intilish jarayoni kuchayib bora-