Tarix 6-sinf

Makedoniyalik Aleksandrning yurishlari

Maroqandaning bosib olinishi
Mil. avv. 329-yilda
Makedoniyalik Alek-

sandr qo‘shinlari Oks – Amudaryodan o‘tib oldilar. Qo‘shinlar yurishlari yo‘nalishida esa Nautaka (Qashqadaryo vohasining sharqiy qismi) va Maroqanda shahri (Samarqand) tu- rar edi.
Miloddan avvalgi 329-yilda yunon-make- donlar Maroqandani egalladi. Aleksandr qo‘- shinlarning bir qismini shu yerda qoldirib, o‘zi Kurushkat (Kiropolis) shahrini bosib olish uchun asosiy kuchlar bilan Sirdaryo qirg‘oq- lari sari yurdi. Rivoyatga ko‘ra, bu shaharga fors shohi Kir II asos solgan ekan.
So‘g‘diyona xalqi bosqinchilarga qarshi kurashga chiqadi. Tez orada so‘g‘diylarga baqtriyaliklar va saklar qo‘shiladilar. Qo‘z- g‘olonga iste’dodli tashkilotchi va harbiy yo‘lboshchi Spitaman boshchilik qiladi.

Baqtriyalik tuyakash

Spitaman.
Zamonaviy rasm

Ancha qo‘shin to‘plagan Spitamаn Ma- roqandani qamal qildi. Aleksandr qamalda qolganlarga yordamga uch mingga yaqin jangchidan iborat qo‘shin jo‘natadi. Qadimda
«Politimet» deb atalgan Zarafshon daryosi bo‘yida makedonlarga pistirma qo‘ygan Spita- man dushman guruhini tamomila qirib tash- laydi.
Shunda Aleksandrning o‘zi qo‘zg‘olonni bostirishga otlanadi. Yunonlarning katta kuchlari yaqinlashib kelayotganidan xabar topgan Spitaman qamalni to‘xtatadi va o‘z qo‘shinlarini sahro sari boshlab ketadi.
Saklarga qarshi kurash uchun Aleksandr Sirdaryo bo‘yida, Xo‘jand yaqinida qal’a barpo etish to‘g‘risida buyruq beradi. Bu qal’a Alek- sandriya Esxata (Chekka Aleksandriya) deb ataldi.
Aleksandr Maroqandada maxsus harbiy qo‘shin qoldirib, asosiy qo‘shinlari bilan qish- lash uchun Zariasp (Baqtra)ga jo‘nadi.
O‘sha yilning bahorida Aleksandr qo‘z- g‘olonni bostirish chorasini ko‘radi. O‘z lashkarlarini uch qismga bo‘lib, So‘g‘diyonani u boshidan bu boshigacha kezib chiqadi va tinch aholini qirib tashlaydi.