Таҳририят: Бош муҳаррир – Т. Аҳмедов Масъул муҳаррир – А. Юлдашев

УЎК: 334.722.8

---

78
Iqtisodiyot: 
tahlillar va prognozlar
Россиялик олимлардан А. Абрамов, хусусий
-
лаштиришнинг илк даврида тузилган чекли инвести
-
ция фондларида портфелни диверсификациялаш 
ва дивиденд сиёсатига оид [7] илмий тадқиқотлар 
олиб борган. А.Д. Радигин Россия қимматли қоғоз
-
лар бозори ривожланишининг кейинги босқичла
-
рида фаолият юритаётган пай (улуш)ли инвестиция 
фондларида портфелли инвестициялаш ва инвести
-
ция фондларида солиқ сиёсатини қўллаш [8] маса
-
лалари юзасидан илмий тавсиялар ишлаб чиққан.
Ўзбекистонда ҳам инвестиция фондларида ди
-
виденд сиёсати ва солиқ бўйича имтиёзларни қўл
-
лаш масалалари юзасидан тадқиқотлар олиб бо
-
рилмоқда. Жумладан, Д.Р. Курбанов Ўзбекистон 
амалиётида дивидендларга солиқ солиш тизими 
меъёрий-ҳуқуқий хужжатлар тўпламларига муво
-
фиқ равишда турлича эканлиги ва уларнинг тушун
-
чалари аниқ белгиланмаганлиги сабабли солиқ 
солиш объектлари ва базасини аниқлашда тушун
-
мовчиликлар келиб чиқиши оқибатида айрим ҳол
-
ларда икки ёқлама солиққа тортилиш муаммола
-
рига эътибор қаратган [11]. С.З.Аброров исломий 
қимматли қоғоз ҳисобланадиган суқуқни қўллаш, 
шу орқали шерикчиликка, яъни фойда-зарарни бў
-
лишга асосланган ёки бошқача айтганда маънавий 
асосга эга бўлган ислом молия механизмларини 
жорий этиш [9] бўйича тавсиялар берган. 
Асосий қисм.
Таҳлил ва натижалар. Фонд бозо
-
рида қимматли қоғозларнинг котировка қилиниши 
натижасида ҳар бир акциядорга тўғри келадиган 
мулк қиймати тўғрисида маълумот бериб борила
-
ди. Бунда акциядор ўз акциясига мос дивиденд ёки 
унинг қиймати кўтарилганда сотиш орқали курслар 
ўртасидаги фарқи сифатида даромад олиши мум
-
кин. Шунинг учун ҳам, акциядорларнинг умумий 
йиғилиши йил якунига кўра олинган соф фойда
-
сининг бир қисмини инвестициялаш объектлари
-
га жойлаштириши орқали инвестиция портфели 
ҳажмини кўпайтиришади, натижада соф активлар 
қиймати ошишига эришилади. Республикамизда 
эса бундай амалиёт мукаммал ишламаётганлиги 
туфайли акциядорлар фақат дивидендлар билан 
чекланиб қолмоқдалар.