Тарихшунослик фанидан


-MA’RUZA: ILK XRISTIANLIK TARIXI FALSAFASI. O’RTA ASRLAR TARIXI TEOLOGIYASI



Download 1,65 Mb.
bet33/111
Sana20.09.2022
Hajmi1,65 Mb.
#849524
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   111
Bog'liq
������������� �������

4-MA’RUZA: ILK XRISTIANLIK TARIXI FALSAFASI. O’RTA ASRLAR TARIXI TEOLOGIYASI


Reja:
1. Avgustin va uning ta’limotida xristian dining tasiri
2. Avgustin asarlarida ikki – ilohiy va dunyoviy shaharlar mohiyatining tahlili
3. Tarixiy manbalarning o‘ziga xos xususiyatlari
4. Sh.A.Yazdiyning “Zafarnoma”si tarixiy manba sifatida
5. Klavixo va uning “kundaligi”
6. Ravzat us – Safo – poklik bog‘i


Tayanch iboralar: Xristian dunyoqarashining ta’siri. Avliyo Avgustin – “Xudo shahri to‘g‘risida”. (“Ilohiy shahar to‘g‘risida”). Ilohiy olam va inson dunyosi. Muqaddas tarix va dunyoviy tarix. “Ikki shahar” to‘g‘risida ta’limot. Vaqt haqida tasavvur. Taraqqiyot g‘oyasi. Xristian tarixshunosligining tavsifiy xislatlari. Dunyo va insonning o‘rta asrlardagi tushunchalari (ko‘rinishlari). O‘rta asr kosmosi. Abadiyat va vaqt to‘g‘risidagi o‘rta asr tushunchalari. Jamiyat va shaxs. O‘rta asrlarda fikrlashhning ramziyligi. O‘rta asr tarixi teologiyasida taraqqiyot g‘oyasi. O‘rta asr tarixiy bilimlarning tuzilishi. O‘rta asr tarixshunosligining tavsifiy xislatlari.

Rim imperiyasi parchalanib, uning o‘rnida o‘rta asr G‘arbiy Yevropa sivilizatsiyasi yuzaga kelgunga qadar o‘ziga xos o‘tish davri sodir bo‘ldi. O‘tish davrida yangi sivilizatsiya manaviyati va mafkurasi asoslari shakllandi. Eski dunyoning majusiy manaviyati uning dunyoqarashi va tafakkur tarzi Rim imperiyasi tanazzulga uchragan vaqtda mavjud bo‘lgan ijtimoiy mafkuraviy va axloqiy muhitga zid kelganligi uchun turli elatlar va etnik guruhlardan tashkil topgan fuqarolar va qullarning manaviy madaniyatining yani sivilizatsiya kurtaklari bo‘lgan xristian manaviyati, dunyoqarashi va falsafasiga o‘z o‘rnini bo‘shatib berishi davr taqozosi bo‘lishi bilan birgalikda uning shakllanishiga majusiy madaniyat va manaviyat ananalari qattiq qarshilik ko‘rsatadi. Rim imperatorlari bu kurashda ijtimoiy siyosiy va manaviy – tashkiliy taqib qilish usullarini qo‘lladilar. Sharqdan kelgan dinlarning tarqalishi imperiyaning o‘zida turli bidatchi diniy yo‘nalishlarning faoliyat ko‘rsatishi manaviy va mafkuraviy vaziyatni yanada murakkablashtirdi. Mana shunday sharoitda xristianlik inson va jamiyatni manaviy poklikka, ruhiy kamolotga olib boradigan ta’limot ekanligini asoslash shu ta’limotni himoya qilish, yani apologik (yun. Oro logia – biron narsani yoki kimsani himoya qilish) tadbir ko‘rish ehtiyoji tug‘ildi.



  1. va III asrda xristianlik tarixida apologetika yoki apologetlar davri vujudga keldi. Apologetika so‘zining lug‘aviy manosi himoya qiluvchi demakdir. Yani xristian diniy aqidalarini turli hujumlardan himoya qilishdir. Apologetlar davlatining xristianlikka nisbatan dushmanligini bartaraf qilishga intilishi bilan birgalikda o‘zlarining asarida xristianlik ta’limotini asrashga qolaversa, Rim saltanatini oqlab bo‘lmasligini ko‘rsatishga harakat qildilar. Afinada Misrlik oilada tug‘ilgan Kliment xristian falsafasini ishlab chiqishga harakat qilgan apologetlardan biridir. U platonizm va stoitsizmni chuqur o‘rgangan, xristianlikni qabul qilganidan keyin ham falsafaga nisbatan hurmatini saqlagan. Uning fikricha yunon falsafasini xristianlik bilan shunday sog‘lomlashtirish kerakki, undagi har bir odam xristian falsafasini qimmatini ko‘ra olsin va yana shuni takidlaydiki, falsafa xristianlikka, xususan ilohiyot ilmiga muqaddima bo‘lishi mumkin, xolos.

Falsafani xristian etiqodiga nisbatan muqaddima ekanligi, deydi. Kliment, Iso Masihning o‘zi tomonidan belgilangan insonlarni qutqarish uchun tanada mujassamlanib kelguniga qodir Iso Masih yahudiylarga qonun va ellinlarga falsafa berdi. Shu bilan xristian olamini qutqaruv ishiga tayyorladi. Xristian diniy-falsafiy taraqqiyotining yanada rivojlanishi bosqichi III-V asrlarga to‘g‘ri keldi. Bu davrda rivojlangan patristikada (patristikaning lug‘aviy manosi “ota”ni anglatib, bu nom ko‘pincha hurmat manosida harbiy episkoplarga berilgan) o‘zgacha g‘oyaviy va mafkuraviy vazifalar turgan edi. Patristika davrida xristian ilohiyotini tartiblashga harakat qilgan cherkov otalari tomonidan ikki sobor Ilkiy (325 – yil) va xalqidan (451- yil) oralig‘ida birinchi muhim asarlar yozildi. Sharqda ulardan biri Ioan Zlotust (347-407) dir. G‘arbda esa cherkovning eng yirik otasi Avreliy Avgustin bo‘lib, muqaddas (Blajenniy) deb nom olgan edi (354 – 430).



Download 1,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   111




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish