Тарих факультети/Археология кафедраси 5120400-археология таълим йуналиши

10.
 
Илк уруғ жамоасида вужудга келган экзогамия никоҳ тартиби нима 
маънони англатади? 
A. * ―ташқи никоҳ‖ 
B. ички никоҳ 
C. гуруҳли никоҳ 
D. қариндошлар ўртасидаги никоҳ

---

13-14-МАВЗУ: ИБТИДОИЙ СЎНГГИ УРУҒ ЖАМОАСИ ДАВРИ. 
Режа 
1. Сўнгги уруғ жамоаси ҳақида умумий маълумотлар. 
2. Сўнгги уруғ жамоасида ишлаб чиқарувчи хўжалик ва янги 
кучларнинг шакланиши. 
3. Сўнгги уруғ жамоасидаги ижтимоий – иқтисодий 
муносабатлар. 
4. Никоҳ ва оила. 
Калит сўзлар: ойкумена, патриархат, деҳқончилик, чорвачилик, 
Г.Чайлд, саноат инқилоби, ўсимликлар ватани масаласи.
 
Сўнгги уруғ жамоаси босқичи ойкуменаларнинг маълум бир 
қисмида илк деҳқончилик ѐки деҳқончилик - чорвачилик ҳамда юқори 
даражада ихтисослашган ўзлаштириш хўжалигининг малакали овчи, 
балиқчи ва термачи ва бошқа ишлаб чиқарувчи хўжаликларнинг тараққий 
этганлиги билан характерланади. Ушбу босқичнинг аҳамиятли томони 
шундаки, қайсики қаерда қулай табиий шароит мавжуд бўлса, ўша жойларда 
хужаликнинг биринчи шакли иккинчисини юзага келтирганлигига гувоҳ 
бўлиш мумкин. Ишлаб чиқарувчи хўжаликнинг пайдо бўлиши ибтидоий 
иқтисодиѐтнинг улкан ютуғи, келгусидаги инсониятнинг ижтимойи-
иқтисодий тарихида асос, мунтазам ортиқча, кейинчалик қўшимча махсулот
олиш учун муҳим шароит яратилди. Тараққиѐт давомида айнан ортиқча ва 
қўшимча маҳлумотнинг олиниши, ишлаб чиқарувчи хўжаликнинг ривожи 
ибтидоийнинг бузилишига ва синфий жамиятнинг шаклланишига олиб 
келди. Мазкур бурилиш вақтининг айнан неолит даврида содир бўлиши 
ҳамда инглиз археологи Гордон Чайлднинг иқтисодчи Ф.Энгельснинг 
―саноат инқилоби‖ атамасига ўхшаш таклифи, яъни ―неолит (ѐки аграр) 
инқилоби‖ номи билан аталгани бежиз эмас. 

---

Юқори даражада ихтисослашган малакали овчилик, балиқчилик ва 
термачилик хўжалиги келгусидаги тараққиѐт учун ҳам аҳамиятли 
имкониятлар очиб берди. Аммо улар (хўжалик) анчагина чекланган бўлиб: 
уларнинг ворислар қулай табиий шароитга эга айрим районлардагина илк 
синфий даражагача бўлган босқичга кўтарила олишган.