Тарих факультети Жаҳон тарихи

Хитойга Европа мустамлакачиларининг кириб келиши ва Цинь династиясининг уларга қарши кураши. XVII асрда Европалик савдогарлар ва миссионерлар Хитой ичкарисига киришга ҳаркат қилдилар. Католик (асосан португаля ва қисман Франция) миссионерлари бир вақтлари Манчжурлар ишончини қозониб, уларга,
жумладан, тўпчи инструкторлар ва қурол-яроғ ишининг усталари сифатида хизмат кўрмсатдилар.
Айни вақтда XVII асрнинг иккинчи ярмида Хитойга инглиз, голланд ва француз Ост-Индия компанияларининг вакиллари кириб келишга астойдил ҳаракат қилиб, Хитой ҳукуматидан турли енгилликлапр ва имтиѐзлар олишга муваффақ бўлдилар. Бироқ, Европа мустамлакачиларининг бу сиѐсати муваффақиятли чиқмади.
Янги Цинь династияси мустаҳкамланиб олгач Европа миссионерларининг хизматига муҳтож бўлмай қолди ва улар XVII асрнинг 60-йилларида мамлакатдан қувиб чиқарилди. XVII асрниннг охирларида улар Хитойда ўз тфаолиятлари учун яна имконият олдилар. Бироқ, XVIII асрнинг бошларида улар яна бир марта ҳайдаб чиқарилди ва бу гал қувиб чиқаришҳ узил-кесил бўлди. Улар Жанубий Хитой соҳилида жойлашган Макао оролидаги Португалия мустамлакасидагина яшай олардилар. XVIII асрда, 1757 йилда Хитой ҳукумати биргина Кантон портидан ташқари ўзининг портларини барча ажнабий савдогарлар учун тамомила ѐпиб қўйди.
Хитойнинг ажнабийлар учун машҳур «ѐпиб қўйилиши» шу тарзда рўй берди. Бу ҳол XIX асрнинг ярмиларигача давом этди. Цин династиясининг Хитойга чет-эл капиталининг суқилиб киришига қарши ана шунда йкурашиши натижасида Хитой чет эл капиталистик эксплуатациясидан бир оз вақт холи бўлиб турди. Аммо бу сиѐсатнинг иккинчи салбий томони ҳам бор эди. Хитой ана шу сиѐсат натижасида ташқи дунѐдан тамомила ажралиб қолди. Тапшқи иқтисодий алоқалар шу йўл билан қўпол ва сунъий тарзда тўхтатилди ва чекланди. Бу эса Хитой ҳунармандчилиги ва Хитой мануфактурасининг, Хитой шаҳри ва Хитой ички савдосининг ривожланишига салбий таъсир кўрсатди. Умуман олганда бу тадбирларнинг ҳаммаси, Хитойнинг орқада қолишига ҳамда унинг иқтисодий ва ижтимоий тузуми ривожланмай қолишига олиб келди, оқибат натижада халқ оммасининг аҳволи ѐмонлашиб, уларнинг иқтисодий ва ижтимоий тараққиѐти тўхтатиб қўйилди.