Tarbiya: muammo, yechim

II. Zamonaviy fan va ta’lim-tarbiya: muammo, yechim, natija
 
HTTP://INTERSCIENCE.UZ/ 
32 
Navoiy falsafaning barcha muhim nazariy va amaliy masalalarini qamrab olgan maxsus 
asar yozgan bo’lmasa-da, uning asarlarida ham shaxs, ham jamiyat to’g’risida qimmatli 
ma’lumotlar mavjud. 
Yuqorida nomlari tilga olingan mutafakkirlarimizdan tashqari Imom al-Buxoriy, Imom 
at-Termiziy, Xoja Ahmad YAssaviy, Xoja Bahovuddin Naqshband, Najmiddin Kubro kabi 
allomalar ham shaxs kamoloti, shaxsning kamolotga erishuvida jamiyat va qadriyatlarning o’rni 
xususida o’zlarining noyob fikrlarini yozib qoldirganlar. Ajdodlarimizning ilmiy falsafiy 
ta’limotlari tor milliy qobiqda o’ralib qolmasdan, balki ham milliy, ham umumbashariy 
ahamiyatga ega bo’lgan ta’limotlardir 
Demak, sharq mutafakkirlar falsafasida milliy xususiyatlar muammosining aks ettirilishi 
bugungi zamonaviy yoshlarimiz ongi va shurini millatimiz qadriyatlariga sodiq shunningdek 
ajdodlar me’rosini qadrlashga, avaylab-asrashga o’rganadilar. 
Foydalangan adabiyotlar. 
1. K.Hoshimov, S.Nishonova, M.Inomova va boshq Pedagogika tarixi.– Toshkent: 
O’qituvchi, 1996. – 48 b. 
Platonov YU.P. Etnicheskaya psixologiya.-SPb.:“Rech’”,2001.-320 s 
MUTAXASISLIK FANLARIDAN YANGI BILIMLARNI O‘ZLASHTIRISH – 
O‘QITUVCHINING KASBIY YETUKLIKKA ERISHISHIDA MUHIM OMIL 
Chòliyeva Muhabbat 
Buxoro shahar 35-son umumta’lim maktabining boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi 
Jamiyat rivojining hozirgi bosqichida yuz berayotgan ijtimoiy-iqtisodiy, ma`naviy-
ma`rifiy o’zgarishlar ta`lim sohasini tubdan isloh qilish, uni o’tmishdan qolgan mafkuraviy 
qarashlar va sarqitlardan to’la xalos etish, rivojlangan demokratik davlatlar darajasida, yuksak 
ma`naviy va axloqiy talablarga javob beruvchi yuqori malakali kadrlar tayyorlash hamda 
ta`lim-tarbiya jarayonini takomillashtirish orqali samaradorlikni oshirishni taqozo etadi. 
O’zbekiston Respublikasi « Kadrlar tayyorlash milliy dasturi» talablaridan biri ham ta`lim 
jarayonida yangi pedagogik va axborot texnologiyalarini qo’llash, tayyorgarlikning zamonaviy 
tizimlardan foydalangan holda ta`lim oluvchilarni o’qitishni jadallashtirish sanaladi. 
O’qituvchilarning fan asoslarini o’qitishga yo’naltirilgan mashg’ulotlar jarayonini 
noan’anaviy shakllarda tashkil etish, ta’lim jarayonini mukammal andoza asosida loyihalashga 
erishish, mazkur loyihalardan oqilona foydalana olish ko’nikmalariga ega bo’lish ta’lim 
oluvchilar tomonidan nazariy bilimlar, malaka va ko’nikmalarning puxta, chuqur 
o’zlashtirilishining kafolati bo’la oladi. 
Zamonaviy darslarga qo’yilayotgan yuksak talablar o’qituvchini har bir darsga juda puxta 
o’ylab tayyorlanishga majbur qiladi. Har bir darsga puxta tayyorlanishning sababi, DTS 
doirasida bilim, ko’nikma va malakalarning hajmi ortayotganligi o’qitish shart-sharoitlarining 
ham o’zgarayotganligi , oquv adabiyotlarining yangi avlodi yaratilayotganligi, o’quv rejalari, 
dasturlariga 
tuzatishlar 
kiritilayotganligi, 
o’qitishning 
shakl 
va 
metodlarining 
takomillashtirishning talab qiladigan yangi vazifalar qo’yayotganligidadir. Ammo 
o’qituvchining har bir alohida darsga tayyorlanishi unung o’z o’quv ishiga tayyorlanish 
tizimining bir qismi xolos. Bu tizim: 

o’qituvchining o’z fani bo’yicha butun kurs yuzasidan tayyorlanishi; 

o’quv dasturining har bir mavzusiga tayyorlanish; 

har bir darsga tayyorlanishni o’z ichiga oladi. 
O’quvchi oldiga qo’yilgan bilishga doir aqliy vazifaning aniqligi, ma`lum bir 
kategoriyalarda ifodalanganligi kabi jarayonlar bilish jarayonining taksonomiyasi bo’lib u 
o’qituvchidan: 

---