Tarbiya jarayoni

Uzluksizligi

Ta’lim muassasasida olib borilayotgan tarbiya jarayoni bu o‘qituvchi va o‘quvchilarning birgalikdagi uzluksiz, tizimli harakatlari jarayonidir; O’quvchilarda ijobiy sifatlarni qaror toptirishda yagona maqsad sari yo‘naltirilgan, bir-birini to‘ldiruvchi, boyitib boruvchi, takomillashtiruvchi faoliyat alohida ahamiyat kasb etadi; Shu bois oila, ta’lim muassasalari, jamoatchilik hamkorligida tashkil etilayotgan tarbiyaviy tadbirlarning uzluksiz o‘tkazilishiga erishish maqsadga muvofiqdir;

Yaxlitlik

Tarbiya jarayonining maqsadi, mazmuni va metodlarini birligi shaxsni shakllantirish g‘oyasini amalga oshirish uchun xizmat qiladi; Shaxs ma’naviy-axloqiy sifatlarni navbatma-navbat emas, balki yaxlit tarzda o‘zlashtira boradi, shu bois pedagogik ta’sir ham yaxlitlik, tizimlilik xarakteriga ega bo‘lishi lozim; Tarbiya jarayonining yaxlitlik, tizimlilik xususiyati bir qator muhim pedagogik talablarga amal qilish, o‘qituvchi va o‘quvchilar o‘rtasidagi hamkorlikni qaror toptirishni talab etadi;

Shaxs – ijtimoiy munosabatlarga kiruvchi va ongli faoliyat bilan shug’ullanuvchi betakror odam; Shaxs tushunchasi insonga taalluqli bo‘lib, psixologik jihatdan taraqqiy etgan, shaxsiy xususiyatlari va xatti-harakatlari bilan boshqalardan ajralib turuvchi, muayyan xulq-atvor va dunyoqarashga ega bo’lgan jamiyatning a’zosini ifodalashga xizmat qiladi; Odam shaxs bo’lishi uchun ruhiy jihatdan rivojlanishi, o‘zini yaxlit inson sifatida his etishi, o‘z xususiyatlari va sifatlari bilan boshqalardan farq qilmog’i kerak;

Shaxs – ijtimoiy munosabatlarga kiruvchi va ongli faoliyat bilan shug’ullanuvchi betakror odam; Shaxs tushunchasi insonga taalluqli bo‘lib, psixologik jihatdan taraqqiy etgan, shaxsiy xususiyatlari va xatti-harakatlari bilan boshqalardan ajralib turuvchi, muayyan xulq-atvor va dunyoqarashga ega bo’lgan jamiyatning a’zosini ifodalashga xizmat qiladi; Odam shaxs bo’lishi uchun ruhiy jihatdan rivojlanishi, o‘zini yaxlit inson sifatida his etishi, o‘z xususiyatlari va sifatlari bilan boshqalardan farq qilmog’i kerak;

Individ

Go’dak

Bola

O’smir

O’spirin

Katta odam

Shaxs

Go’daklik davri — chaqaloqlik (1 oy) davri tugagandan to bir yoshgacha bo‘lgan davr;

• Go’daklik davri — chaqaloqlik (1 oy) davri tugagandan to bir yoshgacha bo‘lgan davr;
• Bog‘chagacha bo’lgan yosh davri — 1 yoshdan 3 yoshgacha;
• Maktabgacha bo’lgan yosh davri — 3 yoshdan 7 yoshgacha;
• Kichik maktab yoshidagi o‘quvchilar ( bolalar)—7 yoshdan 11,12 yoshgacha;
• O’rta maktab yoshidagi o‘quvchilar (o'smirlar) — 14—15 yosh;
• Katta yoshdagi maktab o‘quvchilari (o‘spirinlar) — 16—18 yosh;

Tarbiyaning umumiy usullari

• Ijtimoiy ongni shakllantirish usuli;
• Ijtimoiy axloqni shakllantirish usuli;
• Rag’batlantirish usuli;
• O’z-o’zini tarbiyalash;

Tarbiya jarayonining tamoyillari quyidagilar:

- tarbiyaning bir maqsadga qaratilganligi;

-tarbiyaning hayot, mehnat bilan O’zbekistonimizning mustaqilligi, gullab-yashnashi yo’lida qilinayotgan fidoyi ishlar bilan bog’lanishi;

-shaxsni jamoada, jamoa orqali tarbiyalash;

-tarbiyada shaxsni hurmat qilish va unga talabchanlik;

-tarbiyaviy ishlarning izchilligi, muntazamligi hamda birligi;

-tarbiyada shaxsning yoshi va o’ziga xos xususiyatlarini hisobga olish;

Tarbiya turlari

aqliy

axloqiy

ekologik

huquqiy

estetik

jismoniy

mehnat