Taqri z talaba rahmidinova sevara

2.2. Ekologik ekspertiza qilish usullari va ekologik monitoring.
Ekologik ekspertizaning huquqiy asoslari bo'lib, O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, Qonunlar hamda ekologik huquqiy normalarni o'ziga olgan normativ huquqiy aktlar hisoblanadi. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmonlari va farmoyishlari (buyruqlari), O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining (hukumatining) qaror va farmoyishlariga ham taalluqlilidir. Shunday qilib, ekologik ekspertizaning huquqiy asoslari ekologik huquqiy normalarni o'z ichiga olgan normativ-huquqiy aktlar (rasmiy hujjat) hisoblanadi.
Normativ-huquqiy aktlar tegishli vakolatli organlar tomonidan chiqariladigan hujjatlardan iborat bo'ladi. Huquqiy (yuridik) kuchiga ko'ra ekologik ekspertizaning barcha huquqiy talablarini qonunlar va qonunga asoslangan aktlarga bo'lish mumkin. Qonunlar qonun chiqaruvchi organ - O'zbekiston Respublikasining Oliy majlisi tomonidan qabul qilinadigan normativ aktlar hisoblanadi. Qonunga asoslangan aktlarga shunday aktlarni qabul qilish huquqiga ega bo'lgan O'zbekiston Respublikasi Vazirlar mahkamasi, vazirliklar va idoralar, respublika subyektlarining vakolati hokimiyat organlari tomonidan qabul qilingan huquqiy xarakterdagi hujjatlar kiradi. O'zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi barcha qonunlar kabi ekologik ekspertiza sohasida huquqiy normalarning asosiy bosh manbaidir. “Tabiatni muhofaza qilish to'g'risida” gi O'zbekiston Respublikasining qonuni (1992y) ekologik ekspertizaning maqsadi, obyektlarini belgilab bergan. (IV qism, 24-27 moddalar). O'zbekiston Respublikasining “Ekologik ekspertiza to'g'risida” (2000 yil) qonunida ekologik ekspertizaning huquqiy asolari to'la bayon qilingan. Bundan tashqari ekologik ekspertiza uchun katta ahamiyatga ega bo'lgan tabiat komponentlarini muhofaza qilish bo'yicha qator qonunlar qabul qilindi. Bular qatoriga atmosfera, yer, suv, yer osti boyliklari, o'simlik va hayvonat olami, alohida muhofaza qilinadigan hududlar to'g'risidagi qonun hujjatlari kiradi.

1. 
   O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining bevosita ekologiyaga bog'liq bandlarini. «Fuqarolar atrof tabiiy muhitga ehtiyotkorona munosabatda bo'lishga majburdirlar». 50-modda.
   

изох: Respublikamizda yashovchi har bir fuqaro o'z faoliyati davomida atrof-muhit, atmosfera, suv tuproq, ifloslantirmasligi, biologik resurslar o' simlik va hayvonlar ziyon yetkazmasligi to'g'risida so'z yuritiladi.
Mustaqillik yillarida O'zbekistonda ekologik ekspertiza bo'yicha qator qonunlarga asoslangan aktlar qabul qilindi.

2. 
   Ekologik ekspertiza o'tkazish uchun ahamiyatga ega bo'lgan tabiat komponentlarini muhofaza qilishga bag' ishlangan qonun.
   

«Tabiatni muhofaza qilish to'g'risidagi qonun» 8- dekabr 1992 yil. Qabul qilingan bu 11-bob, 53- modda.

3. 
   Ekologik ekspertiza bo'yicha qonunlarga asoslangan normativ-huquqiy aktlarni bayoni. «Korxonalar, binolar va inshootlar qurishning loyiha-smeta hujjatlarining tarkibi, ishlab chiqarishni muvofiqlashtirish va tasdiqlash tartibi to'g'risida» gi qonun 1996 yil qabul qilingan.
   

Faoliyat yurgizadigan har qanday tashkilotlar shu korxona qurilishining loyihalari aks etgan hujjatlarni taqdim etishlari kerak.

Ekologik ekspertiza usullari

1. 
   Atmosfera havosiga bo'ladigan ta’sirlarni baholash.
   
2. 
   Suv resurslariga bo'ladigan ta’sirlarni baholash.
   
3. 
   Yer resurslariga bo'ladigan ta’sirlarni baholash.
   
4. 
   Biologik resurslarga bo'ladigan ta ’sirlarni baholash.