Taqdimot Bajardi: Murodullayeva Nursuluv Tekshirdi: Berdikulova Gulruxsor Individ, shaxs, Individuallik tushunchalari

Ijtimoiy muxit inson shaxsini qay darajada shakllantirsa, shaxslar xam o‘sha muxit qanday xolatda bo‘lishini kafolatlaydi. Biroq, shaxslarning barchasi xam ijtimoiy muhit doirasida harakat qiladigan, qotib qolgan turg‘un fikrlar asosida hayot yo‘nalishi belgilaydigan insonlar emas. Har bir individda genetik dastur asosida qabul qilingan va qayta ishlaydigan axborotli inikos turlicha bo‘lgani sababli, undagi o‘zi yashab turgan ijtimoiy muxit xodisalariga qiziqish darajasi xam turlicha bo‘ladi. SHaxs o‘z shaxsiy sifatlari bilan muayyan ijtimoiy harakatga ta’sir ko‘rsatish darajasiga qarab qadrlanadi va qadrsizlanadi. Muayyan tarixiy sharoitlarda yirik ijtimoiy xarakatlarga boshchilik qilganlar tarixiy shaxs sifatida o‘zidan yaxshi yoki yomon nom qoldiradi. Tarixiy shaxslarda jamiyat taraqqiyotini tezlatish yoki sekinlatish, xatto orqaga qaytarish imkoniyati katta bo‘ladi. Bunda ulardagi tarkib topgan dunyoqarash va shu asosida vujudga kelgan imon yo‘nalishi va darajasi muhim rol o‘ynaydi, undagi insoniy fazilatlar va qusurlar o‘zi boshchilik qilayotgan harakatga ijobiy yoki salbiy tasir ko‘rsatadi.

• Ijtimoiy muxit inson shaxsini qay darajada shakllantirsa, shaxslar xam o‘sha muxit qanday xolatda bo‘lishini kafolatlaydi. Biroq, shaxslarning barchasi xam ijtimoiy muhit doirasida harakat qiladigan, qotib qolgan turg‘un fikrlar asosida hayot yo‘nalishi belgilaydigan insonlar emas. Har bir individda genetik dastur asosida qabul qilingan va qayta ishlaydigan axborotli inikos turlicha bo‘lgani sababli, undagi o‘zi yashab turgan ijtimoiy muxit xodisalariga qiziqish darajasi xam turlicha bo‘ladi. SHaxs o‘z shaxsiy sifatlari bilan muayyan ijtimoiy harakatga ta’sir ko‘rsatish darajasiga qarab qadrlanadi va qadrsizlanadi. Muayyan tarixiy sharoitlarda yirik ijtimoiy xarakatlarga boshchilik qilganlar tarixiy shaxs sifatida o‘zidan yaxshi yoki yomon nom qoldiradi. Tarixiy shaxslarda jamiyat taraqqiyotini tezlatish yoki sekinlatish, xatto orqaga qaytarish imkoniyati katta bo‘ladi. Bunda ulardagi tarkib topgan dunyoqarash va shu asosida vujudga kelgan imon yo‘nalishi va darajasi muhim rol o‘ynaydi, undagi insoniy fazilatlar va qusurlar o‘zi boshchilik qilayotgan harakatga ijobiy yoki salbiy tasir ko‘rsatadi.

SHaxs va uning erki muammosi doimo dolzarb bo‘lib kelgan. Erkin faoliyat ko‘rsatishga ega bo‘lish shaxs uchun tarixiy, ijtimoiy va axloqiy qadriyat bo‘lib, uning individualligi namoyon bo‘lishi va jamiyat taraqqiyoti darajasining mezonidir. SHaxs erkinligini poymol etish, uning ongi va xulq-atvorini bir qolipga solishga intilish, individlarni jamiyat, davlatni boshqarish ishlaridan amalda chetlatish shaxs kamolotiga salbiy tasir ko‘rsatish bilan birga ijtimoiy taraqqiyotni xam sekinlatadi, turg‘un xolga keltiradi va xatto tanazzulga olib keladi. SSSR bunga misol.