Tanlangan texnologik ishlab chiqarish jarayonining bayoni

8. Texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish

Avtomatlashtirish – texnologik protseslarini odamning qismat ishtiroki bilan boshqarishda kontrol o’tgan priborlarni, rostlagichlar va boshqa texnikaviy qurilmalarni qo’llash demakdir.

Odamning texnologik jarayonda ishtirok etish darajasiga ko’ra avtomatlashtirish quyidagi turlarga bo’linadi.
- avtomatik kontrol
- avtomatik rostlash.
- avtomatik boshqarish.
Avtomatik kontrol texnologik protsessining hozirgi holati haqida operativ ma’lumot olish va uni qayta ishlash uchun bo’lgan sharoit ta’minlaydi. Bunda odam avtomatik rostlash sistematisining to’g’ri ishlashini kuzatib turadi holos.
Moddaning hajmiy sarfi m³/soatda o’lchanadi. Tozalash inshoatlariga kelayotgan suvni sathini doimo o’lchab turiladi. Buning uchun qalqovichli sath o’lchagich pribori o’rnatilgan. Priborni sezgir elementi qalqovichning massasi suyuqlik massasidan kam. Qalqovichli sath o’lchagichlar turli madifikatsiyasi mavjud va suyuqlik sathi o’zgarish natijasida qalqovichning siljishiga asoslangan. Qalqovichli sarf o’lchagichlarda doimiy va davriy cho’kadigan qalqovichlar ishlatiladi. Doimiy cho’kadigan qalqovichli sath o’lchagichning oddiy sxemasi sanoatda qo’llaniladigan ko’pchilik sath o’lchagichlar shu sxema asosida ishlaydi.
Qishda koagulyat muzlamasligi uchun buni isitilib turiladi. Issiqligini o’lchash uchun manometrik termometr ishlatiladi. Bu termometrlarni ko’rsatish farqi – 150⁰C dan + 600⁰C gacha bo’lgan suyuq va gazsimon muhitlar temperaturasini o’lchash uchun qo’llaniladi. Manometrik termometrlar sanoatda keng qo’llaniladi, hamda portlash havfi bor joylarda ishlatilishi mumkin.
Bu holda diagramma qog’ozi soat mexanizmi bilan yuritiladi. Monometrik termometrlar pribor termobalon kapilyar trubka va manometrik qismdan iborat.
Markaziy boshqaruv pultida jarayondagi harorat, bosim, sathlari, sarflari, konsentratsiyalari nazorat o’lchov asboblari hamda avtomatik yozib boruvchi qurilmalar yordamida uzliksiz nazorat qilinadi.
Texnologik rejim me’yorlari tuzilganda markaziy boshqaruv pultida signalizatsiya va signal lampalar ishga tushadi. Shunda jarayonning rejimi avtomatik ravishda me’yorlariga keltiradi.
Me’yorning maksimum va minimum hollarda blokirovka moslamasi ishga tushadi. Bu bilan qurilmalarda tinimsiz hodisalar texnik buzilmalarni oldi olinadi.
Reaksiyani olib borish (dozirovka) uchun tarkibida H₂ bo’lgan gaz -102 sarfmetr orqali qo’shiladi.
Gaz sarfi masofadan boshqaruvchi SPU zaslonka NSV-606 yordamida rostlanadi. Chiqishda gaz harorati avtomatik ravishda TJRCA-601 rostlanadi. Isitgichdan chiqayotgan suvning isitgich jipsmasligini aniqlash maqsadida elektr o’tkazuvchanligini o’lchash A Ra-605. Isitgich oldidagi gazlar maksimal harorati MBP signal beradi TRA-615.
APR AS-602 asbob bilan o’lchanadi. Sathi avtomatik rostlagichlar LJRCA-610 ammiak berish bilan ushlab turiladi.
AXU ga suyuq ammiakni yanada Sovitish uchun – 34⁰ C o’tkazib berish yo’li bilan rostlagich LIRCA-605 ushlab turiladi.
Suyuq ammiakning sathi rostlagichlar LJRCA-603 yordamida ushlab turiladi.