Tanishiv amaliyoti farmatsevtika ishini tashkil qilish. Dorixona qanday bo’limlardan iborat(turadi)

МОДУЛ № 1. TANISHIV AMALIYOTI


FARMATSEVTIKA ISHINI TASHKIL QILISH.

1. 
   Dorixona qanday bo’limlardan iborat(turadi).
   

Tayyor dorilar bilan savdo qiladigan dorixonalarda, odatda, alohida bo‘limlar tashkil qilinmaydi. Boshqa ko‘pchilik dorixonalarda ikkita bo‘lim: retseptura ishlab chiqarish va retseptsiz sotishga ruxsat etilgan dori vositalarining boMimlari tashkil etiladi. Hozirgi kunda eng katta dorixonalarda 4 ta bo‘lim bo‘lishi qayd etiladi. Sobiq ittifoq davrida va hozirgi kunda Rossiya Federatsiyasida bu dorixonalami 1-guruh dorixonalari deb yuritiladi va yuqorida qayd etilgan boMimlardan tashqari ularda yana bir necha bo'limlar boMishi mumkin deyiladi. Bizning Respublikamizda ham yuqorida qayd etilgan 4 ta boMimdan, ya’ni retseptura ishlab chiqarish boMimi, retsept bilan beriladigan tayyor dorilar boMimi, g‘amlamalar bo'limi va retseptsiz sotishga ruxsat etilgan dorilar boMimlari mavjud bo'lgan dorixonalar faoliyat ko‘rsatmoqda. Lekin bu bilari boMimlar soni cheklanadi degan gap emas, dorixonada yana boshqa boMimlar ham ochish mumkin. Masalan, sanitariya-gigiyena bo‘limi, ko‘zoynaklar boMimi, gomeopatik dorilar boMimi, fitobarvaboshqalar.
2. xodimlarining etika va deontalogiya tamoyillari.
Etika (yunoncha) - urf-odat, fe’l - atvor /xarakter/ - bu falsafiy intizom bo‘lib, axloq - odobni o‘rganadi. Qadimda birinchi bor bu so‘z (termin)ni qadimgi buyuk yunon faylasufi mutafakkir olim Aristotel qo‘llagan.
Kant fikricha (nemis faylasufi 1724-1800 y) etiket (frans)-tartib-intizom, fe’l-atvor, xulq, muomalani o‘rgatadi.
Farmatsevtik axloqning asosiy kategoriyalariga:
- burch, majburiyat, halollik, vijdonlilik, rahm – shavqat, ziyraklik kirib, ular bemor va uning qarindoshlarini dori-darmon bilan ta’minlashda asosiy rol o‘ynaydi.

• 
  Axloqning kasb turlariga qarab bir necha turlari mavjud:
  
• 
  tibbiyot xodimining yuristning;
  

- o‘qituvchining;
- farmatsevtning va hokazolarning axloqi.
Deontologiya - kasbiy burch haqidagi fan. Deontologiya - bu etikaning bir qismi. Deon (yunoncha) - bo‘lishi lozim, logos - ta’limot demakdir. SHifokor va farmatsevt faoliyati, inson salomatligini mustahkamlashga qaratilganligidan farmatsevtik deontologiya tibbiy deontologiya bilan uzviy bog‘liq. SHu bilan birga farmatsevtik deontologiya. Farmatsevt bemorni bevosita davolamay, balki u so‘ragan dorilarni sifatli va o‘z vaqtida bemorga yordam berishi bilan ajralib turadi.
Farmatsevtik deontologiya farmatsevtlarning jamiyat, bemorlar, shifokorlar va hamkasabalar bilan o‘zaro munosabatlari masalalarini o‘z ichiga oladi. Kasbiy faoliyatning axloqiy asoslarini va madaniyatini yuksaklikka ko‘tarishni tadbiq, etish - farmatsevtik deontologiyaning vazifalaridan biridir. Dorixonaga murojaat etuvchilarning o‘zaro munosabati farmatsevtik deontologiyaning bosh yo‘nalishidir.
Bemorlar bilan muloqotdagi deontologik me’yorlarga quyidagi talablar qo‘yiladi:
- tashqi qiyofa. Bejirim tashqi qiyofa bemorlarning ishonch bilan qarashiga sharoit hozirlaydi;
- fe’l – atvor usuli.

• 
  Bemorlar bilan munosabatda bo‘lganda ularga diqqat bilan e’tibor berish va o‘zini tuta bilish zarur;
  
• 
  - nutq.
  
• 
  Ko‘p hollarda shirinsuxanlik doriga nisbatan yaxshiroq davolaydi, o‘ylanmay aytilgan so‘z esa, bemorni farmatsevtga bo‘lgan ishonchiga putur etkazishi mumkin;
  
• 
  - bemorni tinglay bilish, o‘zgalar qayg‘usiga hamdardlik - deontologiyaning muhim talabidir. Farmatsevtning diqqat bilan e’tibor bermasligi bemor ruhiyatiga zarar etkazadi;
  
• 
  - dorilarni estetik rasmiylashtirish.
  
• 
  - bemordan ba’zi noxush ma’lumotlarni sir saqlash, xastalik jarayoniga va uni davolashga ijobiy ta’sir etishi mumkin. Xastalikni emas balki dorining muntazam ta’sirini ko‘rsatish tavsiya etiladi;
  
• 
  Farmatsevt ishida yul kuyilgan xato, tuzatilmas kayg‘uli oqibatlarga olib kelishi mumkinligini doim yodida tutishi lozim!