Ta’minot, boshqaruv va h k. ham mavjudligi bilan

Bahs-munozara yoki nazorat uchun savollar 

 

•  XYuSlar  moliyaviy  resurslarining  mazmuni  va  shakllarini 

tushuntirib bering. 

•  XYuS  vositalarining  “pul  shakli”  va  “pul  qiymati” 

tushunchalari o‘rtasida qanday farqlar mavjud? 

•  XYuSning kapitali deganda nima tushuniladi? 

•  Kapital  mavjudligi  va  harakatining  boshqa  pulsiz  shakllari 

nimalardan iborat? 

•  Takror  ishlab  chiqarish  jarayonining  doiraviy  aylanishiga 

kiritilgan va uning egasiga daromad keltiruvchi har qanday mulkiy 

va intellektual boylik kapital bo‘lishi mumkinmi? 

•  Tijorat  XYuSlarning  moliyaviy  resurslari  dastlab  nimalar 

hisobidan shakllantiriladi? 

•  Tushum xarajatlarni moliyalashtirish va kengaytirilgan takror 

ishlab  chiqarish  jarayonini  davom  etttirishni  ta’minlovchi  qanday 

pul mablag‘lari fondlariga bo‘linadi? 

•  Amortizatsiya 

ajratmalari 

fondi 

XYuSlar 

moliyaviy 

resurslarining tarkibiy tuzilmasida qanday rol o‘ynaydi? 

•  XYuS moliyaviy resurslari tarkibiy tuzilmasida foydaning o‘rni 

qanday? 

•  Tijorat 

XYuSlarning 

moliyaviy 

resurslari 

qanday 

manbalardan tashkil topadi? 

•  XYuS  moliyaviy  resurslaridan  foydalanish  samaradorligini 

formula orqali qanday tasavvur etish mumkin? 

•  Pul  (P

*

)  go‘yo  to‘g‘ridan-to‘g‘ri  puldan  (P)  hosil  qilinganda

 

moliyaviy  samaradorlikni  aniqlash  formulasi  qanday  ko‘rinishni 

oladi? 

•  Bevosita moliyaviy operatsiyalarni amalga oshirish natijasida 

XYuS tomonidan olingan daromad tarkibiga nimalar kiradi? 

•  Real sektor XYuSlarida, moddiy ishlab chiqarishda moliyaviy 

resurslardan  foydalanishning  samaradorligini  mos  ravishda 

baholash talablariga qanday ko‘rsatkich javob beradi? 

•  XYuSning  iqtisodiy  rentabelligi  yoki  biznesning  rentabelligi 

qanday aniqlanadi? 

•  XYuS  moliyaviy  resurslaridan  foydalanish  samaradorligini 

tahlil qilishda qanday ko‘rsatkichlardan foydalaniladi? 

•  Sof moliyaviy ko‘rsatkichlar qatoriga qanday koeffitsiyentlarni 

kiritish va ular yordamida XYuSning qobiliyatini qanday baholash 

mumkin?  

•  Absolyut  likvidlik,  muddatli  likvidlik  va  joriy  likvidlik 

koeffitsiyentlari qanday aniqlanadi? 

225 

kreditorlik  qarzlari  ko‘rinishlarida  jalb  qilingan  qarz  kapitaldan 

foydalanish  ular  jalb  qilingunga  qadar  erishilgan  rentabellik 

darajasidan  ko‘ra  yuqoriroq  bo‘lgan  rentabellik  darajasiga 

erishishni  ta’minlasagina  samarali  bo‘lishi  mumkin.  Bu,  o‘z 

navbatida,  XYuSdan  qarz  mablag‘larni  yanada  samaraliroq 

foydalanish  imkonini  beruvchi  biznes-loyihalarni  ishlab  chiqishni 

talab  qiladi.  Faqat  shu  holdagina  moliyaviy  leverij  yoki  moliyaviy 

dastak  samarasi  vujudga  kelishi  mumkin.  Rentabellikning  yangi 

darajasi  XYuS  kreditdan  foydalanganligi  uchun  bank  kreditining 

foizini va qaytarilish muddati o‘tkazib yuborilgan kreditorlik qarzlari 

uchun  to‘lov  (penya)larni  to‘lashni  yyetarli darajada  (hatto  ancha 

oshgan  holda)  qoplashi  kerak.  Qarz  mablag‘lardan  foydalanish 

XYuSning  maksimal  qo‘shimcha  foyda  olishini  ta’minlamog‘i 

lozim.  Moliyaviy  leverij  samarasini  olish  va  uni  taqsimlashning 

umumiy ko‘rinishi quyidagi chizmada keltirilgan: 

 

 

9.3.2-chizma. Moliyaviy leverij samarasini olish va uni