Ta’minot, boshqaruv va h k. ham mavjudligi bilan

Bahs-munozara yoki nazorat uchun savollar 

 

•  Davlatning  byudjetdan  tashqari  jamg‘armalari  deb  nimaga 

aytiladi? 

•  Davlatning  byudjetdan  tashqari  jamg‘armalari  qanday 

xususiyatlarga ega? 

•  Davlatning  byudjetdan  tashqari  jamg‘armalarini  tashkil 

etishning  obyektiv  zarurligi  va  shart-sharoitlari  nimalar  bilan 

belgilanadi? 

•  Davlatning byudjetdan tashqari jamg‘armalarini tashkil etishga 

qanday  omillar  ta’sir  etadi  va  ularning  asosiylari  nimalar 

hisoblanadi? 

•  Davlatning  byudjetdan  tashqari  jamg‘armalarini  tashkil  etish 

tartibi qanday va ularni shakllantirish metodlari nimalardan iborat? 

•  Davlatning  byudjetdan  tashqari  jamg‘armalarining  moliyaviy 

munosabatlari qanday ko‘rinishlarda bo‘lishi mumkin? 

•  Davlatning  byudjetdan  tashqari  jamg‘armalari  qanday 

vazifalarni bajaradi va ularning asosiylari nimalar?  

•  Davlatning  byudjetdan  tashqari  jamg‘armalarining  qanday 

moliyaviy  manbalari  mavjud  va  ularni  qanday  guruhlarga  ajratish 

mumkin?  

•  Davlatning  byudjetdan  tashqari  jamg‘armalari  o‘zlarining 

iqtisodiy  mazmuni  va  tashkil  etish  zaruratiga  ko‘ra  qanday 

guruhlardan tashkil topadi? 

•  Ijtimoiy  xususiyatga  ko‘ra  davlatning  byudjetdan  tashqari 

jamg‘armalari tarkibiga qanday jamg‘armalar kiradi? 

•  Iqtisodiy  xususiyatiga  ko‘ra  davlatning  byudjetdan  tashqari 

jamg‘armalari tarkibi qanday jamg‘armalardan iborat? 

•  Hozirgi  kunda  O‘zbekiston  Respublikasi  milliy  iqtisodiyotida 

qanday  byudjetdan  tashqari  jamg‘armalari  mavjud  va  ularning 

asosiylari qaysilari? 

•  Byudjetdan tashqari Pensiya jamg‘armasining bosh maqsadi 

nimadan iborat? 

•  Davlat pensiyalarining qanday ko‘rinishlari mavjud? 

•  Byudjetdan  tashqari  Pensiya  jamg‘armasi  daromadlarining 

shakllanish tartibi qanday va manbalari nimalardan iborat? 

•  Byudjetdan  tashqari  Pensiya  jamg‘armasidan  pensiya, 

nafaqa va to‘lov xarajatlarini moliyalashtirish tartibi qanday? 

•  Byudjetdan  tashqari  Pensiya  jamg‘armasi  xarajatlarining 

asosiy ko‘rsatkichlari tarkibiga nimalar kiradi? 

•  Bandlikka  ko‘maklashuvchi  Davlat  jamg‘armasining  oldiga 

qanday maqsadlar qo‘yilgan? 

---

526 

– xo‘jalik faoliyati va shartnoma asosida xizmat ko‘rsatishdan 

tushumlar; 

– jismoniy va yuridik shaxslarning xayriya mablag‘lari; 

–  xalqaro  moliyaviy  institutlar  va  xorijiy  tashkilotlarning 

grantlari; 

– qonun hujjatlari bilan taqiqlanmagan boshqa manbalar. 

Xorijdagi  yetakchi  universitetlar,  ilmiy  markazlar  va  boshqa 

tashkilotlarda  kadrlarni  tayyorlash,  malakasini  oshirish  va 

stajirovkadan  o‘tkazish  tizimini  yanada  takomillashtirish,  ijtimoiy 

soha,  davlat  boshqaruvi  va  iqtisodiyot  ustuvor  tarmoqlarining 

yuqori  malakali  mutaxassislarga  bo‘lgan  o‘sib  borayotgan 

ehtiyojlarini  qondirish  uchun  zarur  shart-sharoitlarni  yaratish, 

shuningdek,  O‘zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasi 

huzuridagi  Mutaxassislarni  xorijda  tayyorlash  va  vatandoshlar 

bilan muloqot qilish bo‘yicha “El-yurt umidi” jamg‘armasi faoliyatini 

samarali  tashkil  etilsh  maqsadida  O‘zbekiston  Respublikasi 

Prezidentining 2019-yil 4-yanvar kuni Qarori e’lon qilindi. 

Kadrlarni  tayyorlash,  malakasini  oshirish  va  stajirovkadan 

o‘tkazish  uchun  nomzodlarni  tanlov  asosida  saralab  olish 

vazirliklar  va  idoralarning  maqsadli  buyurtmalari  asosida 

Jamg‘arma  mablag‘lari  hisobidan  quyidagi  yo‘nalishlar  bo‘yicha 

amalga oshiriladi: 

– ta’lim;  

– fan va ilmiy tadqiqotlar;  

– sog‘liqni saqlash;  

– davlat boshqaruvi; 

– iqtisodiyotning istiqbolli tarmoqlari.  

2018-yilda mutaxassislarni xorijda tayyorlash va vatandoshlar 

bilan muloqot qilish bo‘yicha “El-yurt umidi” jamg‘armasi 40, mlrd. 

so‘m ajratilgan bo‘lsa, 2019-yilda 72.5 mlrd. so‘m mablag‘ ajratildi. 

Bundan  tashqari  yuqorida  qayd  etilgan  qarorga  muvofiq, 

O‘zbekiston  Respublikasi  Tiklanish  va  taraqqiyot  jamg‘armasi 

2019-yilda  Jamg‘arma  dasturlari  bo‘yicha  xorijda  kadrlarni 

tayyorlash,  malakasini  oshirish  va  stajirovkadan  o‘tkazishni 

moliyalashtirish  uchun  3  million  AQSh  dollari  miqdorida  mablag‘ 

ajratish nazarda tutilgan. 

 

515 

chora-tadbirlari  to‘g‘risida» 2017-yil  17-yanvardagi  PF-4933-son 

Farmoniga  muvofiq,  Qoraqalpog‘iston  Respublikasi  Vazirlar 

Kengashining  Raisi,  viloyatlar  va  Toshkent  shahri  hokimlarining 

qarorlari  asosida  sotiladigan  davlat  mulki  obyektlarini  sotishdan 

tushadigan mablag‘lar Davlat raqobat qo‘mitasi hududiy organlari 

tomonidan  tegishli  ravishda  Qoraqalpog‘iston  Respublikasi 

respublika  byudjetiga,  viloyatlar  va  Toshkent  shahrining  mahalliy 

byudjetlariga  yo‘naltiriladi,  hamda  yuqorida  qayd  etib  o‘tilgan 

jamg‘arma  mablag‘larini  taqsimlanishiga  muvofiq  Davlat  raqobat 

qo‘mitasi hamda O‘zbekiston Respublikasi Savdo-sanoat palatasi 

tasarrufida qoldiriladigan shuningdek, O‘zbekiston fermer, dehqon 

xo‘jaliklari  va  tomorqa  yyer egalari  kengashi  huzuridagi  Fermer, 

dehqon  xo‘jaliklari  va  tomorqa  yer egalarini  qo‘llab-quvvatlash 

jamg‘armasiga  yo‘naltiriladigan  auksion  savdolarida  fuqarolarga 

yer uchastkalariga  meros  qilib  qoldiriladigan  umrbod  egalik  qilish 

huquqini  sotishdan  tushadigan  tushumning  10  foizi  mablag‘lar 

bundan mustasno hisoblanadi. 

Bunda: 

•  tushgan  mablag‘lardan  davlat  aktivini  sotish  bilan  bog‘liq 

xarajatlar  (baholovchi  tashkilotlar,  savdolar  tashkilotchilari, 

vositachilar  va  depozitariylar  xizmatlarini  to‘lash  xarajatlari) 

chegiriladi.  Davlat  aktivlari  oldi-sotdi  shartnomalari  (bitimlari) 

bekor  qilingan  taqdirda  tegishli  byudjetlarga,  Davlat  raqobat 

qo‘mitasiga 

va 

O‘zbekiston 

Respublikasi 

Savdo-sanoat 

palatasiga,  Fermer,  dehqon  xo‘jaliklari  va  tomorqa  yer egalarini 

qo‘llab-quvvatlash  jamg‘armasiga  avval  yo‘naltirilgan  mablag‘lar 

qaytarilmaydi; 

•  Qoraqalpog‘iston  Respublikasi  respublika  byudjetiga, 

viloyatlar  va  Toshkent  shahrining  mahalliy  byudjetlariga,  Fermer, 

dehqon  xo‘jaliklari  va  tomorqa  yer egalarini  qo‘llab-quvvatlash 

jamg‘armasiga  mablag‘lar  ularning  tushishiga  ko‘ra  har  haftada 

yo‘naltiriladi. 

 

Davlat  aktivlarini  sotishdan  tushadigan  mablag‘larning  25 

foizi  miqdoridagi  qismi  Qoraqalpog‘iston  Respublikasi  respublika 

byudjetiga,  viloyatlar  va  Toshkent  shahar  mahalliy  byudjetlariga 

yo‘naltirilgan  hollarda  mablag‘larning  (Davlat  raqobat  qo‘mitasi 

hamda 

O‘zbekiston 

Respublikasi 

Savdo-sanoat 

palatasi 

tasarrufida  qoldiriladigan  mablag‘lardan  tashqari)  qolgan  qismi 

qonunchilikda nazarda tutilgan maqsadlarga yo‘naltiriladi. 

---

516 

Davlat aktivlari oldi-sotdisi bo‘yicha tuzilgan va bekor qilingan 

shartnomalar,  berilgan  qarzlar  bo‘yicha  tushgan  penya  va 

jarimalar summalari quyidagi tartibda taqsimlanadi: 

•  50 foizi – Davlat raqobat qo‘mitasining byudjetdan tashqari 

jamg‘armasiga o‘tkaziladi; 

•  qolgan  qismi  –  yuqorida  aytib  o‘tilgan  taqsimotga  muvofiq 

taqsimlanadi.  

Jamg‘arma  mablag‘lari  hisobidan  berilgan  qarzlarning  asosiy 

summasi  va  ular  bo‘yicha  hisoblangan  foizlar  tarzida  qaytarilgan 

tushumlar  summasi  to‘liq  miqdorda  Jamg‘arma  hisobiga 

o‘tkaziladi. 

Davlat  raqobat  qo‘mitasi  va  uning  hududiy  organlari 

tomonidan  xarajatlarni  amalga  oshirishda  tovar  yetkazib 

beruvchilar  bilan  shartnomalar  quyidagi  holatlarda  tanlov  (tanlab 

olish)ni o‘tkazmasdan tuzilishi mumkin: 

•  davlat aktivlari to‘g‘risidagi reklamalarni va axborot tusidagi 

e’lonlarni  ommaviy  axborot  vositalarida  joylashtirish,  shuningdek‚ 

reklama  va  e’lonlarni  tashqi  reklama  vositalarida  (bilbordlar, 

bannerlar va boshqalarda) joylashtirish; 

•  davlat aktivlarini sotishda, shuningdek‚ yuridik shaxslarning 

aksiyalari  (ulushlari,  paylari)ni  va  boshqa  aktivlarni  davlat 

manfaatlarini  ko‘zlab  sotib  olishda  birja  va  birjadan  tashqari 

savdolarga  xizmat  ko‘rsatuvchi  ixtisoslashtirilgan  tashkilotlar 

tomonidan xizmatlar ko‘rsatish; 

•  Davlat  raqobat  qo‘mitasi  huzuridagi  Xususiylashtirish, 

raqobatni  rivojlantirish  va  korporativ  boshqaruv  muammolari 

tadqiqotlari  markazi  tomonidan  normativ-huquqiy  hujjatlar, 

metodik  hujjatlar  loyihalarini  ishlab  chiqish,  ilmiy-tadqiqot  va 

boshqa ishlarni amalga oshirish; 

•  Korporativ boshqaruv ilmiy-ta’lim markazi va Davlat raqobat 

qo‘mitasi  huzuridagi  Tadbirkorlik  faoliyati  asoslarini  o‘qitish 

respublika  markazida  Davlat  raqobat  qo‘mitasi  va  uning  tarkibiy 

bo‘linmalari  xodimlarini,  shuningdek  davlat  ishonchli  vakillari  va 

xususiylashtirilgan 

korxonalar 

negizida 

loyihalarni 

amalga 

oshiruvchi  tadbirkorlarni  qayta  tayyorlash,  malakasini  oshirish  va 

o‘qitish; 

•  Davlat  raqobat  qo‘mitasi  huzuridagi  «Privatinformsistem» 

axborot  texnologiyalari  markazi  DUK  tomonidan  zamonaviy 

axborot-texnologik  kompyuter  dasturlarini,  elektron  ma’lumotlar 

bazasi  va  reestrlarini,  lokal  kompyuter  tarmog‘ini  ishlab  chiqish, 

joriy etish va ular bo‘yicha xizmat ko‘rsatish; 

525 

ishlab  chiqarish  va  uni  eksport  qilish  hajmlarini  oshirish  hamda 

qo‘shilgan  qiymat  o‘sishini  ta’minlashga  imkoniyat  beruvchi 

loyihalarni qo‘shma moliyalashtirish; 

•  Jamg‘arma  boshqaruvi  va  ijro  etuvchi  apparatining  ta’minoti 

bilan bog‘liq bo‘lgan xarajatlarni qoplashga. 

Mablag‘larni  berish  muddati  va  shartlari  Jamg‘armani 

boshqarish  bo‘yicha  Kengash  qarori  bilan  belgilanadi.  Jamg‘arma 

tomonidan beriladigan kredit resurslari bo‘yicha foiz stavkasi yiliga 6 

foizgacha tabaqalashtirilgan miqdorlarda belgilanadi. 

Jamg‘armaning  kredit  resurslari  shartnomada  belgilangan 

chet el valyutasida ajratiladi. 

Tijorat banki marjasining eng yuqori chegarasi Jamg‘arma va 

tijorat banki o‘rtasida tuziladigan kredit shartnomasida har bir loyiha 

bo‘yicha alohida belgilanadi. 

Ajratilgan 

mablag‘larning 

qaytarilishi 

tijorat 

banklari 

tomonidan kechiktirilgan holatlarda har bir kechiktirilgan kun uchun 

muddati  kechiktirilgan  to‘lovlar  bo‘yicha  qarzdorlik  summasining 

0,01  foizi  miqdorida  (qarzga  olingan  mablag‘lar  hajmining  10 

foizidan oshmagan holda) penya undiriladi. 

Jamg‘arma  mablag‘lari  hisobidan  birgalikda  moliyalash-

tiriladigan  import  kontraktlari  bo‘yicha  avans  to‘lovlarini  to‘lash, 

qoidaga ko‘ra, etkazib beruvchi tomonidan qayta moliyalashtiruvchi 

tijorat  bankiga  birinchi  darajali  xorijiy  bank  tomonidan,  avans 

to‘lovini  qaytarishga  berilgan  kafolatnomani  taqdim  etgan  holda 

amalga oshiriladi.