Talipov bobir alisherovich hududlar iqtisodiy salohiyatini oshirish orqali mahalliy budjetlar daromad bazasini mustahkamlash

                                        

11

 Vahobov A. Byudjet-soliq siyosati yaxlitligi.  //O‘quv qo‘llanma.  -T.:  Iqtisod-moliya.  2005.  47-bet 

12

 Маликов  Т.С.  Солиқлар  ва солиққа тортишнинг  долзарб масалалари.  -Т.:  Адлия.  2002..  41-bet 

Meros olish,  hadya  etish  bo‘yicha  davlat 

mulkiga  o‘tish  mablag‘lar 

Yuridik  va  jismoniy  shaxslardan,  xorijiy 

davlatlardan  kelgan  qaytarilmaydigan  pul 

mablag‘lari 

Davlat 

mulkini 

joylashtirish, 

foydalanishga 

berishdan 

olingan 

daromadlar 

 

Boshqa  daromadlar 

Mahalliy  byudjetlar   daromadlari   manbalari 

 

Mahalliy 

soliqlar  va 

yig‘imlar 

Umumdavlat   

soliqlaridan 

ajratmalar 

 

Dotatsiyalar, 

subvensiyalar, 

ssudalar 

 

 

---

21 

 

borish  uchun  ajratma  sifatida  tushishi  mumkin.  Agar  kelgusi  yili  mahalliy 

byudjetlarning  o‘z  daromad  manbalari  (soliqlari)  ko‘payib  qolsa,  umumdavlat 

soliqlaridan  ajratma  berishning  hojati  qolmaydi. 

Umumdavlat  va  mahalliy  soliqlar  yagona  mohiyatga  ega  bo‘lib,  byudjetga 

to‘lanishi  lozim  bo‘lgan  to‘lovdir.  Shu  bilan  birga,  umumdavlat  soliqlarining 

ayrim  turlari  ham  mahalliy  byudjetlarni  to‘ldirish  manbai  sifatida  mahalliy 

byudjetlar  ixtiyorida  qoldirilishi  mumkin

13

. 

O‘zbekiston  Respublikasining  ―Byudjet  kodeksi‖  ning  7-moddasida  byudjet 

tizimining  asosiy  printsiplari  belgilangan  bo‘lib,  unga  muvofiq  byudjetlarni 

shakllantirishda  byudjet  tizimi  byudjetlarining  balansliligi  va  o‘zaro  bog‘liqligi  ni 

ta‘minlash  shart

14

.  Respublika    byudjetidan  subventsiyalar  va  dotatsiyalar 

Qoraqalpog‘iston  Respublikasi,  viloyatlar  va  Toshkent  shahar  byudjetlariga 

tasdiqlangan  Davlat  byudjeti  doirasida  ajratiladi.  Qoraqalpog‘iston  Respublikasi 

byudjeti,  viloyatlar  va  Toshkent  shahar  byudjetlaridan  byudjet  subventsiyalari  va 

dotatsiyalari  tumanlar  va  shaharlar  byudjetlariga  tegishli  tasdiqlangan  byudjetlar 

doirasida  ajratiladi.   

Mahalliy  byudjetlarning  bu  daromad  turining  o‘ziga  xos  tomonlari  mavjud. 

Yuqori  byudjetlardan  ajratiladigan  subventsiya  va  dotatsiyalar  boshqa  daromad 

turlaridan  farq  qilib,  bu  daromad  turlari  yil  boshida  tasdiqlangan  reja  miqdorida 

olinadi,  ya‘ni bu daromad turlariga  yil  davomida o‘zgartirishlar  kiritilmaydi.   

Dotatsiya  uslublari  mahalliy  byudjetlarning  respublika  byudjetiga  murojaat 

etish  lozimligini  bildirib,  ularning  hududlardagi  boqimandalikni  kuchaytiradi. 

Mahalliy  soliqlarlarning  byudjetga  to‘liq  tushishini  tashkil  qilish  ularning 

zimmasidagi  asosiy  vazifa  hisoblanadi.  Respublikamiz  iqtisodiyotida  davom 

etayotgan 

iqtisodiy 

islohatlar 

davrida  soliqlarni  iqtisodiy  barqarorligini 

ta‘minlovchi  muhim  vosita  sifatida  ularni  doimiy  isloh  qilib  borishni  talab  qiladi. 

Hozirgi  kunda  aholi  daromadlarining  salmoqli  hissasi  xususiy  sektorda