Talipov bobir alisherovich hududlar iqtisodiy salohiyatini oshirish orqali mahalliy budjetlar daromad bazasini mustahkamlash

 

 

 

                                        

8

  O‘zbekiston  Respublikasining  Byudjet  kodeksi.-  Тoshkent:  O‘zbekiston  Respublikasi  qonun  hujjatlari 

to‘plami,  52-I-son,  2013  yil.  20-bob 

---

18 

 

 

1.2.Mahalliy  budjetlar  daromad  bazasini  shakllantirishning  ilmiy-

nazariy asoslari 

Iqtisodiyotni  modernizatsiyalash  sharoitida  jamiyatning  iqtisodiy-ijtimoiy 

jihatdan  rivojlanishi  bevosita  davlat  tomonidan  bozor  iqtisodiyotini  boshqarish 

yo‘nalishlariga  chambarchas  bog‘liqdir.  Bu  jarayonda  davlat  boshqaruvining 

muvaffaqiyatli 

kechishi 

tanlangan 

boshqaruv 

usullari, 

vositalari, 

iqtisodiyotning  ichki  imkoniyatlari  va  uning  o‘ziga  xos  xususiyatlaridan 

kelib  chiqib  tanlanishi  muhim  ahamiyat  kasb  etadi.  Bu  esa  o‘z  navbatida 

iqtisodiyotda  yangi  moliyaviy  munosobatlarni  shakllantirishni  hamda  davlat 

tomonidaniqtisodiyotni 

boshqarishning 

iqtisodiy,  ma‘muriy,  tashkiliy  va 

ijtimoiy-psixologik 

usullarini 

takomillashtirishni 

taqozo 

etadi. 

Iqtisodiy 

usullarning  asosini  esa byudjet-soliq  siyosati  tashkil  etadi. 

Shuni  alohida  ta‘kidlash  joizki,  soliqlar  iqtisodiyotni  tartiblashning  eng 

muhim  moliyaviy  vositasi  bo‘lib,  ularning  davlat  byudjeti  daromadlarini 

shakllantirishdagi  o‘rni,  tarkibiy  tuzilishi,  bevosita  va  bilvosita  soliqqa 

tortish  nisbati,  soliqqa  tortish  tamoyillari,  soliq  imtiyozlari  tarkibi  va  ulardan 

foydalanish  darajasi  hamda  jismoniy  va  yuridik  shaxslar  zimmasidagi  soliq 

yuki  darajasining  turlicha  bo‘lishi  davlatning  iqtisodiy  tuzumi,  iqtisodiy-

siyosiy  rivojlanish  darajasi,  ishlab  chiqarish  va  mulkchilik  munosabatlari 

holatining  turlicha  bo‘lishi  bilan  tavsiflanadi. 

Bizga  ma‘lumki,  moddiy  ma‘noda  byudjet  -  tegishli  darajadagi  davlat  va 

mahalliy  hokimiyat  idoralari  faoliyatini  ta‘minlovchi,  ular  oldiga  qo‘yilgan 

siyosiy, 

iqtisodiy, 

ijtimoiy 

vazifalarni 

bajarish 

imkonini 

beruvchi 

markazlashtirilgan  pul  mablag‘lari  fondidan  iboratdir

9

.  Huquqiy  kategoriya 

sifatida  byujet  -  tegishli  xudud  doirasida  markazlashtirilgan  pul  mablag‘larini 

shakllantirish,  taqsimlash,  foydalanishga  qaratilgan  va  tegishli  davlat  yoki 

mahalliy  hokimiyat  idorasi  tomonidan  tasdiqlangan  asosiy  moliyaviy  reja,  yuridik 

me‘yorlardan iboratdir.