Talipov bobir alisherovich hududlar iqtisodiy salohiyatini oshirish orqali mahalliy budjetlar daromad bazasini mustahkamlash

                                        

33

O‘zbekiston  Respublikasining  Byudjet  kodeksi.-  Toshkent:  O‘zbekiston  Respublikasi  qonun  hujjatlari 

to‘plami,  52-I-son,  2013  yil.134-modda 

---

50 

 

yordam  shakllari  hisobiga  mablag‘lar  ajratiladi.  Bunday  holat  mahalliy 

byudjetlarning  nobarqarorlik holati  sifatida  e‘tirof etiladi.   

Moliyaviy  yordam  shakllari  tarkibida  keng  tarqalganlaridan  biri  dotatsiyalar 

hisoblanib, 

dotatsiyalar 

mahalliy 

o‘z  o‘zini  boshqarish  organlarining 

boqimandalik  kayfiyatini  oshirib  yuborishi  mumkin.    Mazkur  muammoga  ta‘sir 

etuvchi  omillarni  umumlashtirilgan  holda 2 turga ajratishimiz  mumkin: 

Birinchidan,  soliqlarni  byudjet  tizimi  bo‘g‘inlari  o‘rtasida  taqsimlanishi 

bilan  bog‘liq  turli  darajadagi  byudjetlarni  vertikal  va  gorizontal  tenglashtirish 

tizimidagi  mavjud  muammolar; 

Ikkinchidan, 

hududlarning 

ijtimoiy 

iqtisodiy 

rivojlanish  darajasining 

nisbatan  pastligi  va  ulardagi  mavjud  iqtisodiy  salohiyatdan  unumli  hamda 

omilkorlik  bilan  foydalanilmaslik  bilan  bog‘liq muammolar.    

Byudjetlararo  transfertlar  tizimida  dotatsiyalar  o‘ziga  xos  funktsionla 

vazifani  bajaruvchi  dotatsiyalar  hisoblanadi.  2007  yildan  boshlab  hududlarni 

dotatsiyadan  chiqarish  davlat  dasturiga  muvfiq  dotatsion  rejimdagi  o‘rta  bo‘g‘in 

byudjetlar  (Qoraqapog‘iton  Respublikasi,  Toshkent  shaxri  va  viloyatlar 

byudjetlari)  tugatildi.  O‘rta  bo‘g‘in  byudjetlardan  dotatsiyalar  olish  hisobiga 

xarajatlarni  moliyalashtirish  imkoniyatlariga  ega  bo‘luvchi  tumanlar  va  shaharlar 

soni ham qisqartirilib  borildi.   

Byudjetlararo  transfertlar  tizimida  subventsiyalarning  ham  o‘ziga  xos 

ahamiyati  mavjud  bo‘lib,  subventsiyalar  ―O‘zbekston  Respublikasi  Byudjet 

Kodeksi‖

34

ga  muvofiq  ―Subventsiya  —  muayyan  maqsadlarga  sarflash  sharti 

bilan  yuqori  turuvchi  byudjetdan  quyi  turuvchi  byudjetga  qaytarmaslik  sharti 

bilan  ajratiladigan  pul mablag‘lari‖

35

. 

Amaldagi  qonunchilikka  muvofiq,  subventsiyalar  asosiy  makroiqtisodiy 

ko‘rsatkichlar 

prognozi 

va 

Davlat 

byudjetining 

asosiy 

parametrlari 

tasdiqlanayotganda  belgilangan  xarajatlarni  amalga  oshirish uchun ajratiladi.