Ta’limning zamonaviy mеtоdlari va vоsitalari

Yuqoridagi qarashlardan kelib chiqib, xulosa qilish mumkin: ta'lim metodlari ta'lim jarayonida qo'llanilib, uning samarasini ta'minlovchi usullar majmuidir. Ta'lim metodlari bir necha funksiyalarni o'zida qamraydi. Bu funksiyalar ta'lim metodini qo'llash jarayonida yaxlit holda qo'llaniladi, chunki ular o'zaro singib ketgan holda bir butunlikni tashkil etadi.

• Yuqoridagi qarashlardan kelib chiqib, xulosa qilish mumkin: ta'lim metodlari ta'lim jarayonida qo'llanilib, uning samarasini ta'minlovchi usullar majmuidir. Ta'lim metodlari bir necha funksiyalarni o'zida qamraydi. Bu funksiyalar ta'lim metodini qo'llash jarayonida yaxlit holda qo'llaniladi, chunki ular o'zaro singib ketgan holda bir butunlikni tashkil etadi.

Motivatsiyali ta'lim metodi – Motivatsiya – bu shaxs hatti-harakatini yuzaga keltiruvchi ichki harakatlantiruvchi kuch, hissiyot bo'lib, pedagog uni boshqarishga harakat qiladi va o'quv jarayonini tashkil etish hisobga olinadi. Uni amalda vujudga keltirish uchun o'qituvchi o'rganilayotgan faoliyat tajribalaridan taassurotli dalillarni maxsus yig'ishi va o'quvchi (talaba) larga o'qitilayotgan fanning asosiy holatlari bo'yicha bilimlar asosida noqulay vaziyatlardan chiqib ketish yo'llarini namoyon qilish kerak. Ta'limiy ta'lim metodi – O'quv materiallarining mazmunini bilish, ya'ni ushbu fanga tegishli ilmiy bilimlarni o'zlashtirish va amaliyotga tatbiq qila olishdir. Rivojlantiruvchi ta'lim metodi – Ta'lim jarayoni ta'sirida shaxsning aqliy kamolotini, bilish qobiliyatini, o'qishga, mehnatga bo'lgan munosabatini rivojlantirishdan iborat. Tarbiyaviy ta'lim metodi – Fan asoslarini o'zlashtirish orqali uni mazmunida yotgan g'oyalar, dunyoqarashlar ta'sirida o'zining shaxsiy sifatlarini, iymon-e'tiqodlarini shakllantirishdir. Tashkiliy ta'lim metodi – Pedagogikada o'qitishning tashkiliy shakli deganda o'quvchi (talaba) larga o'qitish jarayonida qo'yilgan tashqi shart-sharoitlar yig'indisi tushiniladi. Metodlarni har qanday muammoni uzatish va qabul qilish xarakteriga qarab quyidagi turlarga ajratish mumkin:

• Motivatsiyali ta'lim metodi – Motivatsiya – bu shaxs hatti-harakatini yuzaga keltiruvchi ichki harakatlantiruvchi kuch, hissiyot bo'lib, pedagog uni boshqarishga harakat qiladi va o'quv jarayonini tashkil etish hisobga olinadi. Uni amalda vujudga keltirish uchun o'qituvchi o'rganilayotgan faoliyat tajribalaridan taassurotli dalillarni maxsus yig'ishi va o'quvchi (talaba) larga o'qitilayotgan fanning asosiy holatlari bo'yicha bilimlar asosida noqulay vaziyatlardan chiqib ketish yo'llarini namoyon qilish kerak. Ta'limiy ta'lim metodi – O'quv materiallarining mazmunini bilish, ya'ni ushbu fanga tegishli ilmiy bilimlarni o'zlashtirish va amaliyotga tatbiq qila olishdir. Rivojlantiruvchi ta'lim metodi – Ta'lim jarayoni ta'sirida shaxsning aqliy kamolotini, bilish qobiliyatini, o'qishga, mehnatga bo'lgan munosabatini rivojlantirishdan iborat. Tarbiyaviy ta'lim metodi – Fan asoslarini o'zlashtirish orqali uni mazmunida yotgan g'oyalar, dunyoqarashlar ta'sirida o'zining shaxsiy sifatlarini, iymon-e'tiqodlarini shakllantirishdir. Tashkiliy ta'lim metodi – Pedagogikada o'qitishning tashkiliy shakli deganda o'quvchi (talaba) larga o'qitish jarayonida qo'yilgan tashqi shart-sharoitlar yig'indisi tushiniladi. Metodlarni har qanday muammoni uzatish va qabul qilish xarakteriga qarab quyidagi turlarga ajratish mumkin: