Таълими вазирлиги муқимий номли қЎҚон давлат

Ой-қуѐш календари. Деҳқончилик хўжалигининг ривожланиши натижасида экиш, ҳосилни йиғиштириб о лиш 
учун аник вақт ҳисоби зарур эдики, бу нарса Ой фазаларининг ўзгариши ва Қуѐшнинг ҳаракати билан боғлиқ эди. Шунинг 
учун ҳам ой-қуѐш календарлари тузила бошланди. Ой-қуѐш календарининг тузилиши Ой ва Қуѐш календарларига қараганда 
анчагина мураккабдир. Ҳозирги кунга келиб, Қуѐш календари жаҳонда халқаро календарь сифатида тан олинган. 
Таянч тушунчалар : 
Са1епdаrium - Календарь атамаси лотинча - «қарз дафтари» деган маънони беради. 
Ой - ўлчов бирлиги, ҳафта вақт бирлиги. 
Ой календарлари - кўчманчи (чорва) халқларда пайдо бўлган. 
Ой - қуѐш календарлари - Ўтроқ (деҳқончилик) халқлар календари. 
Вақт ўлчов бирликлари - соат, минут, сониялар. 
Ой фазалари - Ойнинг Ер атрофидаги ҳаракатланиши даврида Қуѐшга нисбатан эгаллайдиган вазиятлари. 
Тропик йил - Қуѐш ўзининг кўринма ҳаракати бўйича баҳорги тенг кунлик нуқтаси Y дан икки марта кетма-кет ўтиши учун 
кетган вақтга айтилади. 
laugarsday - Қадимги Скандинавия халқларида шанба - «ҳаммом куни» деган маънони билдирган. 
 
 
 
 

---

10 
3 - мавзу: ҚАДИМГИ ЮНОНИСТОН ВА РИМДАГИ КАЛЕНДАРЛАР. Юлиан ва Григориа н календар 
ислоҳоти 
Режа: 
1. 
Қадимти Юнонистон календарлари. 
2. Римдаги календарлар. Юлиан ва Григориан календарлари. 
3. Замонавий календарлар. 
Юнонистон календарлари. Қадимги Юнонистонда милоддан аввалги биринчи минг йиллик бошларида Ой-
қуѐш календари тузилди. Бу даврда ҳар бир полис ўз календарини ишлаб чиқади. Улар бир-бирига мос келса-да, ҳар бир 
календарнинг афзаллик томонлари бор эди. Улар бир йилни ҳар бири Янги Ой билан бошланадиган ўн икки ойга бўлиб чиқди. 
Календарни фаслларга мослаштириш учун қўшимча ўн учинчи ой ҳам жорий қилинган. 
Юнонистоннинг турли шахарларида ойларнинг ўз номлари бўлса-да, Афина календаридаги ой номлари бир-мунча кенг 
тарқалди. Улар: