Таълим вазирлиги Ўзбекистон Республикаси

7.16-жадвал Иш ўрнини лойиҳалаштириш ва унинг саломатликка таъсири

Ишчи муҳитни лойиҳалаштириш даражаси	Иш ўрни структурасининг ташқи параметрлари	Эмоционал, ижтимоий ва жисмоний омилларнинг соғлиққа таъсири
Бевосита иш ҳудуди	Иш ўрнининг жисмоний чегаралари. Эргономик мебель ва жиҳозлар. Акустика, ёритиш ва шамоллатиш воситаларини локал бошқариш. Табиий элементлар. Иш ўрнида ойналар борлиги	Ишдан қониққанлик ва бошқалардан алоҳида ажралиб туриш. Такрорий ҳаракатлар туфайли кўзга босимнинг пасайиши, жароҳатланиш камайиши ва умуртқа поғонасида оғриқ камайиши. Қулайликнинг ортиши ва стресснинг пасайиши. Ўзининг аҳамиятлилигини ва муштаракликни ҳис қилиш. Ишдан қониқиш ва стрессни камайтириш
Ишчи ҳудуд атрофидаги муҳитнинг ташқи кўрсаткичлари	Суҳбатлар хавфсизлиги ва шовқиндан ҳимояланганлик. Ходимларни жойлаштириш нормал зичлиги. Индивидуал ва жамоавий ишларни тўғри	Психологик, эмоционал стрессни камайтириш. Ижтимоий муҳитни яхшилайди, ҳамжиҳатликни оширади. Кўзга босим пастроқ, қониққанлик даража юқорироқ.

	уйғунлаштириш. Табиий, маҳаллий ёритиш ҳамда акс эттирилган люминесцент нур билан пастдан юқорига ёритиш. Ҳавони совутиш тизимлари ўрнига табиий шамоллатиш	Нафас олиш касалликлари даражасининг пасайиши
Топшириқ	Ўзаро боғланган бўлинмалар	Мувофиқлаштириш ва
структураси	боғланганлиги.	ҳамжиҳатликни кучайтириш.
	Аниқ белгилар ва	Тартибсизлик ва ташвишларни
	кўрсатгичлар.	камайтириш.
	Жалб этувчан зал ва	Ажойиб иш ва иш ўрнидан
	овқатланиш жойлари.	қониқиш катталиги.
	Жароҳатланишни	Тасодифий жароҳатланишлар
	камайтирадиган архитектура.	даражасини камайтириш.
	Иш жойидаги болалар	Ходим учун қулайлик, стрессни
	муассасалари.	камайтириш.
	Иш ўринларида жисмоний	Соғликни яхшилаш
	жиҳатдан қулайлик
Ташқи қулайликлар	Ташқарида дам олиш	Ҳамжиҳатлик ортиши,
	масканлари мавжудлиги.	стресснинг пасайиши.
	Автотураргоҳ ва жамоат	Ходим учун қулайлик.
	транспортига кириш, кафе ва	Нафас олиш органлари
	дўконларга яқинлик	ҳолатининг яхшиланиши.
	Ҳудудда тоза ҳаво.	Бахтсиз ҳодисалар даражасиниг
	Ҳудудда жиноятчилик	пасайиши
	даражаси пастлиги

Бугунги кунда мавжуд бўлган иш ўринлари сонини аниқлаш усуллари, бизнингча, иккита жиддий камчиликка эга:

1. 
   режалаштирилган ишлаб чиқариш ҳажмига асосланади;
   
2. 
   иш ўринлари ва ходимларнинг лойиҳа бўйича юкланиши, ишларни бир вақтда бажришни ҳисобга олмасдан оддий тенглик сифатида тўғри пропорционалликда кўриб чиқилади.
   

Иш ўринларининг меҳнат ресурслари билан мувозанатланганлик масаласи, бизнингча, Н.Горелов, В.Колесников, Ю.Лавриковнинг асарларида методологик тўғри акс эттирилган бўлиб, улар иш ўринлари сонини аниқлаш учун формулалардан ташқари, унинг ёрдамида иш ўринлари умумий сони меҳнат ресурслари умумий сони билан таққосланадиган, шунингдек, меҳнат ресурслари ҳақиқий тақчиллиги кўлами аниқланадиган ва ишлаб чиқариш қатнашчиларининг мувозанатланмаганлик чегаралари белгиланадиган иш ўринлари келтирилган сони кўрсаткичини таклиф қиладилар.
Мамлакатмизда юқори унумдорли иш ўринларини ҳисобга олиш ва баҳолаш умумий мезонлари аниқланмаган. Шу муносабат билан мавжуд ва
янги ташкил қилинган юқори унумдорли иш ўринлари сонини статистик ҳисоб-китоб қилишда фойдаланиш мақсадида «юқори унумдорли иш ўрни» кўрсаткичини сифатли ишлаб чиқиш масаласи режалаштириш учун долзарб ҳисобланади
Бундай режалаштиришдан мақсад самарасиз иш ўринларини аниқлаш ва уларни тугатиш ёки самарали иш ўринлари даражасига чиқариш масаласини ҳал қилишдан иборат (7.36-расм).