Таълим вазирлиги

РИСКНИ БОШҚАРИШ ЖАРАЁНИ
Вазифа: Рискларни бошқариш жараёнида рискка таъсир кўрсатиш 
ҳолатини изоҳланг ва бўш катакларни тўлдиринг. 
Таш?и омил
лар
 
Ички омиллар
 
 
Бевосита таъсир
этувчи омиллар
Билвосита таъсир
этувчи омиллар
Корхона
стратегияси
Ресурслар ва уларнинг
ишлатилиши
? 
? 
-
-
-
-
-
? 
-
?
-
-
?

---

330 
Риск-менежментининг таёр маҳсулоти бўлмайди, лекин унинг 
услублари рисни камайтиришни ҳар ҳил йўллари ва қўйилган топшириқни 
зудлик билан бажарувчи режалари ҳар қандай рискли муносабатларни 
олдини олишга ёрдам беради. Ҳосил бўлган ёки юзага келган рискларни 
олдини олишда ёки бошқаришда риск-менежменти аниқ ва тезкор бўлиши 
муҳим рол ўйнайди. 
Тезкорлик - бу юзага келган ҳодисаларни риск-менежменти мантиқий 
томондан ўйлаб ўтирмасдан, қисқа вақтда шу муаммони ечишни тўғри 
йўлини топишдир. 
Аниқлик – бу рискли муносабатларда юзага келган аниқ муаммоларни 
ечиш тушунилади. 
Рискнинг таъсирига юқоридаги икки муҳим йўналишдаги услуб ёрдам 
бермаса, яъни риск даражаси камаймаса ёки таъсир доираси кенгайиб борса у 
ҳолда риск-менежменти эвристик услубдан фойдаланиш мумкин. Бу услуб 
орқали рискни мантиқий жиҳатдан фикрлаш, ҳаётий тажрибалардан хулоса 
чиқариш ва аниқ мезонини ишлаб чиқиш мумкин. Эвристик услубда 
қуйидаги фикрлар асос бўлади (вазаифа): 
1. 
2. 
3. 
4-МАВЗУ:
 
МОЛИЯВИЙ РИСКЛАРНИ БАҲОЛАШ УСУЛЛАРИ 
Рискларни иқтисодиётнинг бир қанча омиллари ҳисобга олган ҳолда 
баҳоланади. Бу кўрсаткичларни экспертлар балли тизимда баҳолайдилар ва 
шу асосда рискларни маълум тоифаларга бўлган ҳолда, таъсир даражаси 
ўрганилади Ҳар ҳил турдаги рискларни баҳолаш миқдори учун қуйидаги 
катталиклардан фоидаланилади
20
20
В.М. Гранатуров. Экономические риски. М., 1998.

---

331 
R=
=
Бу ерда - 
- jтурдаги рискнинг i-чи омили орқали баҳолаш бали; 
- j турдаги рискка i-чи омилнинг таъсир даражаси; 
- j турдагибаҳолашда ҳисобланадиган омиллар сони; 
– омиллар орқали рисни баҳолаш балининг миқдорини 
кенглиги; 
- j турдаги рискнинг таъсир даражаси; 
- j турдаги рискнинг баҳолаш миқдори; 
R – рискнинг умумлаштирилган кўрсаткичи. 
Алоҳида олинган рискни баҳолаш балини ҳисоблашда қуйидаги 
қойдаларга амал қилинади: 

Баҳоланаётган ҳар қандай омил балл миқдори чегараси 
0
оралиғида бўлиб, 0 да турдаги рискнинг даражаси жуда паст 
бўлиб да эса энг юқори даража ҳисобланади. 

Баҳоланаётган ҳар қандай рискда омиллар ва рискларнинг таъсир 
даражаси 0 ва 1 оралиғида бўлиб, қуйидаги шартлар бажарилади: 
= 1
= 1 
Юқоридаги қоидаларга амал қилган ҳолда топилган рискларнинг 
баҳолаш миқдори ва умумлаштирилган кўрсаткичлари қиймати қуйидаги 
оралиқларда топилади 0 
1, 0 
1.
Рискларнинг миқдорини баҳолашда олимлар ҳар ҳил миқдорларидан 
фойдаланишга харакат қиладилар, масалан баҳолашнинг эмпирик миқдори 
қуйидагича кўринишга эга бўладилар