Таълим вазирлиги тошкент молия институти

Uchinchi bob bo’yicha xulosa 

Uy xo’jaliklari moliyasi ijtimoiy-iqtisodiy tushuncha bo’lib, u xo’jalik 

a’zolarining moddiy va ma’naviy-ma’rifiy ehtiyojlarini qondirilishi hamda 

turmush sharoiti yaxshilanish darajasini tavsiflaydi. Biz bu toifaning naqadar 

murakkab va ko’p qirrali mazmunga ega ekanligiga ishonch hosil qildik. 

Demak, u qandaydir bitta ko’rsatkich emas, uy xo’jaligi a’zolari daromadi va 

turmushining turli qirralarini ifodalovchi ko’rsatkichlar natural va qiymat 

---

88 

 

ko’rinishida ifodalanib, aholi turmush darajasining miqdor va sifat tomonlarini 

o’zida aks ettiradi. 

Uy xo’jaliklarining jamg’arish funksiyasi daromadlarning bir, qismini 

kelajakda sarflash uchun to’planib borishi bo’lib, uning motivlari iqtisodiy, 

sotsial va psixologikdir. Jamg’arishga moyillikni jamg’arish normasi ifodalaydi. 

U O’zbekistonda mutassil oshib boradi, uy xo’jaliklarning milliy jamg’arishdagi 

xissasi oshib boradi. Jamg’arish xonadonlarning o’zidan ko’ra ko’proq 

tashqarida va moliya institutlari ishtirokida investitsiyaga aylanadi va iqtisodiy 

o’sishga xizmat qiladi. 

Uy xo’jaliklari dastlabki inson, kapitalini jamg’arishi ular uchun asosiy, 

lekin bular kapitalni rivojlantirishda davlat va korporativ investitsiyalar bilan 

birgalikda amalga oshiriladi. Insonga yuborilgan investitsiyalar samaradorligi 

ular xarajatini va keltirgan daromadni taqqoslash orqali aniqlash mumkin. 

Umuman olganda,  uy xo’jaliklarining  jami daromadlarida  natural 

daromadlarning salmog’i uncha katta bo’lmagan qismni tashkil etadi. Shunday 

bo’lishiga qaramasdan, uning darajasi (salmog’i) alohida olingan uy 

xo’jaliklarining an’analari, ustuvorliklari, afzalliklari, demografik va ijtimoiy 

tavsifnomalariga muvofiq ravishda o’zgarib turishi mumkin. Shu munosabat 

bilan qayd etish kerak, aholining kambag’al qatlamlari va qishloq aholisida 

natural daromadlarning salmog’i an’anaviy ravishda nisbatan yuqoriroq bo’ladi. 

Bir vaqtning o’zida uy xo’jaligining naturallashganligi tashqi muhitning 

(masalan, urushlar davrida, tizimli transformatsiyalanish jarayonlarida va h.k.) 

noqulay shart-sharoitlariga o’ziga xos tarzda moslashish mexanizmi bo’lib ham 

hisoblanadi.